ALİF ART
Gravür, Harita ve Kitap Müzayedesi – VII
56
Aaronsohn (1888-1948) Siyonist harekette çok etkili olan Romanya
göçmeni Filistinli bir Yahudi aileden gelmektedir. Osmanlı ordusunda I.
Dünya Savaşı sırasında zorunlu askerlik yapan Aaronson, hem orduya
hem de Osmanlı yönetimine eleştirel yaklaşımda bulunuyor. Azınlık
psikolojisi ile karşılaştığı durumlardan rahatsızlık duyuyor ve çareyi
bir Amerikan savaş gemisiyle ülkesini terk etmekte buluyor. Bu kitap,
belgelere dayanmayan, çoğu zaman kişisel gözlemlerle oluşturulmuş
bir hatırattır. Kısa bir süre zor şartlarda askerlik hizmeti yaptıktan
sonra çekirge istilasının boyutlarını öğrenmek üzere Lübnan’a müfettiş
olarak gönderilen Aaronsohn, edindiği izlenimleri notlar halinde bu
kitapta topladı. Osmanlı Devleti’ni bir gayrimüslimin gözüyle görmek,
yenilginin sebepleri hakkında bazı ipuçları vermektedir. Göçmen
Yahudilerin ilk faaliyetleri, Osmanlı ordusundaki gayrimüslimler,
bölgedeki Alman nüfuzu, İngilizlerin taktikleri ve Amerikan girişimleri
kitabın genel çerçevesini oluştururken Ortadoğu’daki kargaşa gözler
önüne serilmektedir. Şömizli olarak bulmak oldukça zordur.
b. [Osmanlılar’ın Kudüs’ü kaybedişi]
Vivian Gilbert, The
Romance of the Last Crusade; With Allenby to Jerusalem, D.
Appleton and Co., New York, MCMXXV [1925]
. [3], 235 s, metin
dışında 1 levha, yayıncısının bez cildinde. I. Dünya Savaşı’nda İtilaf
Kuvvetleri karşısında Osmanlı Ordusunun yenilgisi ile sonuçlanan
Kudüs Muharebesi’nin ayrıntılı bir şekilde anlatıldığı bir çalışmadır.
Ğ
650
€
230
205
[Balkan Savaşları üzerine 2 kitap]
a.
[Balkan Savaşı’nı anlatan çok nadir bir eser]
Corrado
Zoli, La Guerra Turco-Bulgara, Società Editoriale Italiana, Milano,
1913
. 160 s, metin dışındaki 25 levhada fotoğraflar, 20 levhada
haritalar, 24 x 16 cm, 6 kağıt kapağında. Osmanlı-Bulgar Savaşı’nın
anlatıldığı nadir bir kitaptır. Corrado Zoli (1877-1951) İtalyan
general Alberto Pollio’ya ithaf ettiği kitabında Osmanlı-Bulgar
çarpışmalarında iki tarafın ordularına dair istatistiklere, çarpıştıkları
cephelere, izledikleri savaş taktiklerine yer vermektedir. Metin
tablo ve haritalarla desteklenmiştir. Tam sayfa fotoğraflarla görsel
açıdan da zenginleştirilen kitapta Edirne’de esir Türk askerleri, bando
çalan Osmanlı süvari birliklerini, Lüleburgaz ve Silivri’de ki Osmanlı
birliklerini gösteren fotoğraflar özellikle dikkat çekmektedir.
b. [Savaş ve Balkanlar]
Noel Buxton; Charles Roden Buxton,
The War and the Balkans, Published by Allen & Unwin, London,
1915
(2. baskı).
112, 32 s, 18 x 12 cm, bez cildinde. 1. Dünya Savaşı
Balkanlar’da başlar. İlk başta Avusturya-Macaristan ve Sırbistan
arasında yaşanan savaşlara sonrasında Bulgaristan, İtalya ve Rusya
da dahil olur. Rusya’nın buradaki amacı Bulgaristan ve Avusturya-
Macaristan’ı savaş dışına itip Balkanlar’ı ele geçirmek ve sıcak
denizlere inmektir. Bu arada Romanya’nın İtilaf Devletleri yanında
savaşa katılmasıyla cephedeki çatışmalar daha da şiddetlenmeye
başlar. Alman ve Avusturya-Macaristan orduları Romanya’yı işgal
edip ülkenin büyük çoğunluğunu ele geçirir. Böylece İttifak Devletleri
bölgeyi kendi kontrolleri altına almaya başlar. Lakin Bulgaristan’ın
savaştan yorgun düşmesi ve yenilgiler almaya başlamasıyla
Bulgarlar çareyi barış görüşmelerinde arar. Bu görüşmeler
sonucunda Bulgaristan savaştan çekilir. Bu çekilme ile Almanya ve
Osmanlı İmparatorluğu arasındaki iletişim yolu kesintiye uğramış
olur. Aynı zamanda Yunanistan da Megali İdea’yı gerçekleştirmek
için bölgede savaşmaktadır. Sonuç itibarı ile Bulgaristan’ın savaştan
çekilmesi İttifak Devletleri’nin başarısızlığıyla sonuçlanır. Osmanlı
İmparatorluğu Balkan Cephesi’nde Makedonya’daki cephelere 25 bin
asker ve Romanya’daki cephelere 21 bin asker gönderir. Osmanlılar
Romanya’da yaklaşık 19.000 kadar zayiat verir. Metin dışında kitabın
sonunda yer alan 32 sayfada kitabın yayıncısının 1915 yılına ait
diğer yayınlarına ait reklamlar yer almaktadır.
Ğ
700
€
250
206
[Makedonya sorununun çözüm yolları]
George Chalakoff; Stanislav J. Shoomkoff, The Macedonian Problem
and its proper solution
,
Philadelphia, John C. Winston, 1904
. 115
s. Metinden ayrı 8 planş. 14 x 20 cm. Çarpıcı özgün kapağında.
Amerika’da basılan bu kitap Balkanlar’daki komiteci hareketine
övgüler dizmekte, Amerika’yı Osmanlı devletine karşı tutum almaya
çağırmaktadır. Kitap Makedonya’nın tarihsel geçmişine kısaca
değindikten sonra, etnolojik durumuna yer vermekte, Türklerin kötü
idaresinin kendince gerekçelerine değinmekte, beşyüz yıllık baskı
olarak tanımladığı bu devirden sonra ihtilalin başladığını, Fransız ve
Anglo-Saksonların kendilerine sempatiyle yaklaştıklarını yazmakta
ve Hıristiyanları Türklere karşı birlik olmaya çağırmaktadır.
Ğ
450
€
160
207
[II. Balkan Konferansı belgeleri]
Deuxieme Conference Balkanique Istanbul 19-27 Octobre 1931 = II.
Balkan Konferansı 19-27 Ekim 1931 İstanbul [Belge ve Dökümanlar]
Sözkonusu konferansa katılan BABANZADE ŞÜKRÜ BEY’e ait,
konferansa ait notlar, yazışmalar, raporlar, kitapçıklar, kartpostal ve
davetiyelerden oluşan belge lotudur; lot içinde 5 adet daktilo edilmiş
konferans ile ilgili Fransızca rapor, 13 adet dağıtılmak üzere hazırlanmış
Fransızca rapor, 5 adet Türkçe ve Fransızca rapor, 5 adet etkinlik
davetiyesi, 6 adet kartpostal, 6 adet muhtelif konulu belge içerir.
Ğ
250
€
90
208
[Mübadele üzerine dört dörtlük akademik bir
inceleme]
Stephen P[ericles] Ladas, The Exchange of Minorities Bulgaria,
Greece and Turkey, Macmillan, New York, 1932
. xi, [2], 849 s, 10
harita ve diyagram, 24 x 16.5 cm, yorgun şömizli bez cildinde.
Stephen Pericles Ladas (1898-1976) kitabında, 1920 ile 1930
arasında Bulgaristan, Yunanistan ve Türkiye’deki azınlıkların
mübadele ile zorunlu olarak göç ettirilmelerini tüm yönleri ile
kapsamlı ve akademik titizlikte incelemektedir. Kitabın önsözünde
belirtiğine göre dört yıl süren ve söz konusu ülkeleri ziyaret etmek
suretiyle toplanan materyal ile oluşturulan kitapta Yunanistan
ile Bulgaristan arasındaki mübadele ilk bölümde, Yunanistan ile
Türkiye arasındaki zorunlu göçler 2. bölümde incelenmektedir. 3.
bölümde ise muhacirlerin yeni ülkelerinde karşılastığı zorluklar,
geçim sıkıntıları, uyum problemleri gibi konular incelenmektedir.
Kitapta Mübadele Komisyonu’nun kuruluş amacı ve faaliyetleri,
mübadele kapsamındaki azınlıkların tanımı ve kapsamı, bunların
sahip oldukları menkul ve gayrimenkullerin değeri ve durumu,
Yunanlıların Batı Trakya Türlerine ve Türklerin İstanbul Rumlarına
