73
İstanbul’a elçi olarak gönderildi ama 1 yıl sonra döndü. Stratford
Canning’in İstanbul’da en uzun süreli ve Osmanlı dış siyasetinde en
büyük rolü oynadığı büyükelçilik dönemi 1842-1857 yılları arasın-
da olmuştur. Tanzimat Dönemi’ne rastlayan bu yıllarda İngiltere,
Osmanlı Devleti üzerinde büyük nüfuz sahibi olmuş, Stratford Can-
ning de İngiltere büyükelçisi olarak İstanbul’daki en güçlü yabancı
devlet adamı durumuna gelmişti. Mustafa Reşit Paşa’yla yakın bir
arkadaşlık kurmuş olan Canning, Osmanlı Devleti’nin içişlerine de
karışmaya başlamıştı. Stratford Canning Kırım Savaşı’nın sonuna
kadar İstanbul’da kaldı. 1857 yılında İstanbul’dan ayrıldı ve ertesi
yıl da emekliye ayrıldı.
f.
B. Cunningham (editör), The Early Correspondence of Richard
Wood 1831-1841, Offices of the Royal Historical Society, London,
1966
. v, 281 s, 22 x 14 cm, bez cildinde. Levanten bir ailenin evladı
olarak dünyaya gelen Wood, İngiltere Dışişleri Bakanlığına bağlı
olarak çoğunlukla İslam ülkelerine ve özellikle de Suriye’ye seya-
hat etmiştir. Wood’un 1830-1840 yılları arasında yaşanan Suriye
krizleri süresince yapmış olduğu yazışmalar bize o dönemin Yakın
Doğu siyaseti hakkında net bir profil çizmektedir. Bu yazışmalar
aynı zamanda Doğu Sorunu ile ilgilenen tarihçilerin karşılaştığı
birtakım problemlerin cevaplanmasına da katkı sağlamıştır.
g.
Robinson Gertrude, David Urquart
(sic)
: Some Chapters in the
Life of a Victorian Knight-Errant of Justice and Liberty, Augustus
M. Kelley, New York, 1970
. 340 s, 5 levha, 22 x 14 cm, bez cildinde.
Oxford 1920 baskısından tıpkıbasım. David Urquhart (1805-1877)
İskoçyalı diplomat ve yazardır. 1847-1852 yılları arasında İngiltere
parlamentosunda milletvekilliği yapmıştır. İngiltere’de Türk dos-
tu olarak bilinir. Türkleri tanıdıktan sonra, çok ciddî ve gerçekten
samimî bir Türk dostu olmuştur. İngiltere’de “Türkofiller” denilen bir
grup vardır; bunların başını çeker ve kendisi “Foreign Affairs Com-
mittee” adı altında, İngiltere’de 21 şubesi olan Türk dostu komiteler
kurar ve Sultan Abdülmecit’ten başlamak üzere, Sultan Abdülaziz’e
ve Sultan Abdülhamid’e mektuplar yazarak Osmanlı Devletinin dış
borçlanmasının mahzurlarını uzun uzadıya anlatır. 1835 yılında
Sefir Başkâtibi olarak atandığı İstanbul’da Rusya’nın Kafkaslardaki
saldırgan komplolarına karşı çıkınca 1837’de geri çağrıldı. Urquhart
Çerkes bayrağının tasarımcısıdır.
h.
D. C. M. Platt, Cinderella Service: British Consuls Since 1825,
Longman, London, 1971
. x, 272, [1] s, 2 harita, 22 x 14 cm, şömizli
bez cildinde. 19. yüzyılın başlarından itibaren dış ülkelere gönderilen
İngiliz diplomatların işe alınma, eğitim, maaş ve diğer özlük hakları,
yükselme, teftiş vb, konular detaylı olarak anlatılıyor. Kitapta Os-
manlı İmparatorluğu’ndaki İngiliz konsolosluk hizmetleri (the Levant
Service) üzerine bilgiler verilen geniş bir bölüme de yer verilmiştir (s
125-179). İngiliz diplomasi tarihi üzerine temel bilgilere yer veren
önemli bir referans kitabıdır.
Ğ
1.000
€
325
272
[Osmanlı Türkiye’si hakkında iki kitabı olan
Charles Clive Bigham’ın otobiyografisi]
[Charles Clive Bigham] Viscount Mersey, A Picture of Life 1872-
1940, John Murray, London, 1941
(2. baskı). xii, 466 s, metin dışın-
da 9 levha, 5 harita, 23 x 15 cm, bez cildinde. Charles Clive Bigham,
2. Vikont Mersey (1872-1956). Müzayedeye sunduğumuz kitabın 4.
ve 5. bölümleri daha önce
A Ride through Western Asia
(London,
1897) başlığı ile basılan kitapta anlatılan seyahatin bazı bölümleri-
nin kısa bir özetidir. 1895 Ermeni olayları ile ilgili istihbarat topla-
ma gayesi ile Orient Express ile Londra’dan İstanbul’a gelen yazar
bir aylık hazırlıktan sonra Anadolu’ya doğru yola çıkar. Saatte 10
mil sürat yapabilen trenle yapılan İstanbul-Eskişehir-Ankara yol-
culuğu, sonrasında at sırtında devam eden Sivas, Yozgat, Erzincan,
Erzurum ve Doğubeyazıt yolculuğu, yerel yöneticilerin misafirper-
verliği, konaklama imkanları, İngiliz ve Amerikan konsoloslukların-
da yapılan temaslar anlatılır. Bundan sonrasında yazarın İran ve
Orta Asya seyahatleri anlatılır. Daha önce
With the Turkish Army
in Thessaly
(London, 1897) başlığı ile basılan kitapta anlatılan
Osmanlı-Yunan Savaşı’nın kısa bir özeti sondaki 7. bölümün ko-
nusunu oluşturur.
Ğ
250
€
80
273
[Lozan görüşmelerine başkanlık eden Lord
Curzon]
Harold [George] Nicolson, Curzon: the Last Phase, 1919-1925: A
Study in Post-War Diplomacy, Houghton Mifflin, Boston and New
York, 1934
. xvi, 416 s, 10 fotoğraf, 4 harita, 22.5 x 14 cm, bez cildin-
de. Lord Curzon (1859-1925) İngiliz devlet adamıdır. 1919’da Lloyd
George’un, Yunanlıları, Anadolu’yu istilaya zorlamasına ve Türkler’e
karşı savaş tehdidine karşı çıktı ve Fransa Başbakanı Poincare ile
anlaşarak Türkler’i barış müzakereleri yapmaya çağırdı. 1922-1923
Lozan görüşmelerinde İngiliz heyetine başkanlık etti. Kitap, Lord
Curzon’un İngiltere dışişleri bakanı olduğu 1919-1925 arasındaki
dönemi kapsayan biyografisi olup anlatılan konuların neredeyse ta-
mamı Osmanlı İmparatorluğu ile ilgilidir. İzmir’in işgali ve Lozan gö-
rüşmeleri gibi önemli konular ayrı başlıklar altında anlatılmaktadır.
Kurtuluş Savaşı için çok önemli bir kaynaktır.
Ğ
250
€
80
274
[1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda
imparatorlukların siyasi ve ekonomik yapıları]
R. Grant Barnwell, the Russo-Turkish War: An Account of the Ser-
vian Insurrection, the Dreadful Massacre of Christians in Bulgaria,
and other Turkish Atrocities, with the Transactions and Negotiati-
ons of the Contending Powers Preliminary to the Present Struggle,
the Military Resources and Defences of the Combatants, and the
Stirring Battles and Thrilling Incidents of the War; Together with a
History and Description of Russia and the Russians, the Rise, Prog-
ress and Decline of the Ottoman Empire and Sketches of the People,
Manners and Customs and Domestic Life of Both Nations, A. Roman
& Company, San Fransisco, 1877
. xv, [-17] 560 s, metin içinde ve
metin dışında birçok resim, ön kapak içinde 1 katlanır renkli harita,
22.5 x 14.5 cm, bez cildinde. Grant Barnwell’in Osmanlı-Rus Savaşı
ismindeki kitabı, 93 Harbi olarak bilinen savaş sırasında gelişen olay-
lardan çok Osmanlı ve Rus İmparatorluklarının siyasal, toplumsal ve
ekonomik yapılarını incelemektedir. Rusya tarihi ve Rus devletinin
durumu ile başlayan kitapta Osmanlı İmparatorluğu’nun yapısına,
imparatorluk sınırları içerisinde yaşayan Hristiyan nüfusa, Türklerin
kökenlerine ve Osmanlı
-
Rus Savaşı’nda Balkan cephesinde Bulga-
