83
332
[İstanbul’un Bizans dönemi anıtları üzerine
folyo boyutlu bir eser]
W[ilhelm]. Salzenberg, Alt Christliche Baudenkmale von
Constantinopel vom V. bis XII Jahrhundert, Im Anhange des
Silentiarius Paulus Beschreibung der Heiligen Sophia und des Ambon,
Ernst & Korn, Berlin, MDCCCLIV [1854]
. 1 taşbaskı renkli künye sayfası,
1 künye sayfası, 1 harita, [2] s levha açıklamaları, 1 levha (numarasız),
39 levha (I-XXXIX arasında numaralandırılmış, levhaların 3 tanesi
çift sayfadır, 13 tanesi renklidir), [1] s metin indeksi, [1] s önsöz, 40 s
metin, xiv s metin, 67 x 50 cm (folyo), karton cildinde. İsviçreli mimar
Gaspare Fossati 1847-1849 arasında Ayasofya’da önemli onarımlar
yaptığı sırada İstanbul’a gelen Alman mimar Wilhelm Salzenberg
(1803-1887), dünya mimarlık tarihinin bu önemli yapısı ile ilgilenme
imkânını bulmuş ve Fossati’nin binanın içinde kurduğu iskelelerden
geniş ölçüde faydalanarak eserindeki çizimleri yapmıştır. Salzenberg,
Kral’dan Kasım 1847’de görev emrini almış ve çalışmalara Ocak
1848’de başlamıştır. Salzenberg, Ayasofya’nın mimarisini gösteren
resimlerden başka, Fossati tarafından üstleri açılarak gün ışığına
çıkarılan mozaiklerinin resimlerini de çizmiştir. Bu resimler Ayasofya
mozaiklerinin 1930’lu yıllara kadar yegâne görsel belgesi olmuştur.
Ayasofya ve İstanbul’un bazı Bizans kiliselerinde yaptığı incelemeleri,
çağına göre son derecede lüks baskılı folyo boyutlu albümde
toplamıştır. Kitabın sonundaki ekte Ayasofya ve içindeki ambonun
6. yüzyıl yazarlarından Pavlos Silentiarios tarafından düzenlenen
övgüsünün C. W. Kortum eliyle yapılmış tercümesi yer alır. Gaspare
Fossati, Abdülmecid’in (hd 1839-1861) desteği ile Ayasofya’nın geniş
ölçüde tamirini yürütürken bulduğu mozaiklerin, ileride renklendirerek
yayımlamak üzere krokilerini de çizmişti. Düşüncesi, Ortodoksların en
büyük hamisi olarak gördüğü Rus çarından sağlayacağı maddi yardım
ile Ayasofya ve mozaiklerine dair, renkli büyük bir eser bastırmaktı.
Fakat çardan umduğu ilgiyi göremeyince, Ayasofya’ya dair albümünü,
Abdülmecid’in verdiği parayla Londra’da 1852’de yayımlamış ve
dolayısıyla Osmanlı sultanına ithaf ettiği eserine Ayasofya’nın yalnız
iç ve dışını gösteren resimleri koymuş, fakat Hıristiyanlığa işaret
eden mozaik resimlerinden kaçınmıştır. Salzenberg bu fırsattan
faydalanarak, mozaiklerin resimlerini kitabına eklemiştir. Son derece
az sayıda basılan çok nadir bir kitaptır. Blackmer 1483.
Ğ
14.000
€
5.000
332
