53
Savaşı’nda aynı saflarda çarpışan Almanya, Avusturya-Macaristan,
Bulgaristan ve Osmanlı İmparatorluğu’nun Balkan ve Doğu Sorunu
konusundaki askeri, ekonomik ve siyasi işbirliğinin önemini belgesel
fotoğraflarla ve belgelerle ortaya koyan önemli bir kaynaktır.
Ğ
300
€
100
201
[İstanbul’u tasvir eden gravürlü kitapların en
güzellerinden biri (8 cilt)]
[Julia] Pardoe, the Beauties of the Bosphorus. Illustrated in a series
of views of Constantinople and its environs, from original drawings
by W. H. Bartlett. Virtue and Co, London, tarihsiz [c 1855]. / The Da-
nube: its History, Scenery, and Topography. By William Beattie, M.D.,
Splendidly illustrated, From Sketches taken on the Spot, By Abresch,
and Drawn By W. H. Bartlett, ESQ. Virtue and Co., London, tarihsiz [c
1855].
8 cilt: c.1 23 gravür, xii, 1 – 38. sayfalar; c.2 - 23 gravür, 39
– 86. sayfalar; c.3 - 23 gravür, 1 harita, 87 – 134. sayfalar; c.4 – 24
gravür, 135 – 164. sayfalar; 1 – 20. sayfalar; c.5 - 23 gravür, 1 harita,
21- 68. sayfalar; c.6 - 24 gravür, 69 – 116. sayfalar; c.7 - 13 gravür,
117 – 180. sayfalar; c.8- 13 gravür, 1 harita, 181 – 236. Sayfalar; 165
- 172. Sayfalar (Bu sayfalar, Pardoe’un eserine ait sayfalardır; gra-
vürler, ciltlenmesi gerektiği sırayla ciltlenmemiştir.) İki eseri bir araya
getiren bu nüshada, toplam 166 gravür ve 3 harita mevcuttur.) 28
x 22,5 cm, kırmızı renkli, yaldızlı, desenli bez ciltlerinde. Miss Julia
Pardoe (1806-1862) tanınmış bir İngiliz yazarıdır. Miss Pardoe 1835
yılında İstanbul’a geldi. Gerçek amacı Yunanistan, Türkiye ve Mısır’ı
görmekti. Ancak, İstanbul’a gelince şehrin büyüsüne kapılarak dokuz
ay boyunca İstanbul’da kaldı. Sultan II. Mahmud’un başta olduğu
bu dönemde İstanbul’un eşsiz doğa güzellikleriyle dolu Boğaziçi’ni,
halkın eğlence yerlerini, anıtlarını ve çarşılarını dolaşmış, bayram ve
Saray’ın düğün alaylarına katılmış, çeşitli sosyal konumdaki kişile-
rin konaklarında bulunmuştur. Ayrıca Bursa ve Uludağ yöresine de
gitmiştir. Bütün bu yaşadıklarını büyük yansızlıkla yazıya döken, do-
ğaya ve şiire tutkun Pardoe, gördüklerini en ince ayrıntısıyla adeta
resmeder gibi betimlemiştir. Özellikle Batı’da var olan Osmanlı ile
ilgili yanlış ve olumsuz kanıları, haksız önyargıları silmiştir. Eşsiz
gözlem gücü, ince sezgi kabiliyeti ve derin duygu yoğunluğu, ül-
kemizi ve insanlarını bütün içtenliğiyle sevip sarmasıyla birleşince
müzayedemizde sunduğumuz bu eşsiz kitap gerçeğe dönüşmüştür.
Kitabın gravürlerini çizen William Bartlett (1809-1854) ünlü İngi-
liz gravür sanatçısıdır. 1840’ların ortalarından itibaren Balkanları ve
Ortadoğu’yu gezdi. Kitaplara çizdiği desenlerle tanındı. Bu alandaki
istekler dolayısıyla birçok ülkeyi gezdi. Bartlett, J. Pardoe’nin kita-
bını resimlemek için 1835’te İstanbul’a geldi. Hazırladığı 87 gravür
İstanbul’un o yıllardaki görünümünü aksettirmesi bakımından bu-
gün birer belge durumundadır. Çeliğe hakkederek basılmış bu gra-
vürler değişik hakkaklar tarafından işlendiğinden kaliteleri farklıdır.
Ayrıca hakkaklar gravürleri zaman zaman orijinallerinden değişik
biçimde işlemişlerdir. Bartlett’in büyük bir ustalıkla çizdiği resimler
Miss Pardoe’nin mükemmel metni ile birleşince The Beauties of the
Bosphorus, gravürlü İstanbul kitapları arasında müstesna bir yere
sahip olmuştur. Kitabın 2. bölümünü oluşturan
The Danube
kitabın-
da Tuna nehrinin Orta Avrupa’da doğduğu yerden Karadeniz’e dö-
küldüğü yere kadar geçtiği bölgelerde yer alan yerleşim merkezleri
tanıtılmaktadır. Blackmer 1254, Atabey 922.
Ğ
2.750
€
900
202
[Gravür sanatının büyük ustası Flandin’in
gözüyle Doğu]
Eugene Flandin, L’Orient, Tercüman Gazetecilik, İstanbul, 1984
. [10],
50, [2] s, 50 levha, 49,5 x 35 cm, bez cildinde. İlk basımı 1852 yılında
Paris’te yapılan bu önemli eserin 1984 yılında İstanbul’da sınırlı sa-
yıda yapılmış tıpkıbasımıdır, No: 1800. Gravür sanatının 18. yüzyıl-
daki büyük ustası Eugéne Flandin 1844 yılına rastlayan ikinci görevi
sırasında İstanbul, özellikle boğaz, Çanakkale ve İzmir gezintileri iz-
lenimlerini sanat hayatının en parlak olayı olarak yorumlamıştır. İran
Büyükelçiliği’nde 1840-41 yılları arasında ataşelik yapan Flandin, bu
dönemde de Hindistan sınırına kadar uzanan topraklarda Asya kıta-
sının mimarisi ve heykeltıraşlığı üzerinde değerli araştırmalar yap-
mış, uzun seyahati sırasında gördüklerini gravür olarak işlemiştir.
Flandin, Boğaz’dan İzmir kıyılarını da için alan ikinci misyonundaki
gravürleri her vesilede örnek alınabilecek çalışmalar olarak göster-
miş ve o devrin Türkiye’sinden şöyle bahsetmiştir: “Boğazın insanı
büyüleyen güzelliğinden Çanakkale, İzmir ve kıyılarına kadar daya-
nan gezilerim hayatımda çok önemli yer tutmuştur. Şunu rahatlıkla
ifade edebilirim ki, adı geçen yerlerin gravürleri uzun süre kaldığım
İran’daki çalışmalarımdan çok daha titizlikle hazırlanmıştır.” Eser-
de önce gravürlerle ilgili açıklamalar verilmiş, daha sonra gravürler
sunulmuştur. Gravür başlıklarından bazıları şunlardır: Boğaz, Ana-
doluhisarı, Beşiktaş İskelesi, Sarayburnu, Haliç Girişi, Kılıç Ali Paşa
Camii, Galata Caddesi, Pera’daki Küçük Mezarlık, Köprü, At Meydanı
ve Sultanahmet, Eyüp İskelesi, Ayvansaray Kapısı’ndaki Mezarlık ve
Surlar, Üsküdar İskelesi, Harem İskelesi, Çanakkale Boğazı, İzmir’in
Limandan Görünüşü, İzmir’in Musevi Mezarlığından Görünüşü.
Ğ
1.800
€
580
203
[Minyatür sanatı üzerine]
Richard Ettinghausen; M.Ş. İpşiroğlu; S. Eyüboğlu, Turkey: Ancient
miniatures, Unesco & New York Graphic Society, Paris, 1961
. 30 s,
32 renkli levha, 48 x 34 cm, sırtı bez karton kapaklı cildinde. Çalışma-
nın önsözü Richard Ettinghausen, giriş bölümü ise M.Ş.İpşiroğlu ve
S. Eyüboğlu tarafından yazılmıştır. Fatih Albümü, Varaka ve Gülşah,
Şehname, Menazilname, Hünername, Surname, Surname-i Vebhi
201
