19
[1893]
. xiii, 376 s, metin dışında 3 levha, 20.5 x 13.5 cm, bez cildin-
de. Ellen Chennells ve Emmeline Lott, Mısır’daki saray hayatı ile ilgili
kitap yazmış olan iki kadın yazardır. Chennels, Mısır Hıdivi olan İsmail
Paşa’nın 12 yaşındaki kızı Zeynep’e mürebbiye olarak Mısır’a gitmiştir.
5 yıl süreyle bu görevini sürdüren Chennells Viktorya dönemin Mısır’ı
hakkında şimdiye dek kimsenin yazmadığı kadar canlı ve ilgi çekici bir
eser ortaya koymuştur. Günlük tutmayı alışkanlık haline getirmiş olan
Chennells her şeyi merak edip gözlemleyen yapısı sayesinde bugün var
olmayan kaybolmuş bir dünyayı oldukça detaylı bir şekilde tarif eder.
Yazar kitabın ilk bölümünde Mısır’a gelişini ve Saray hayatı süresince
yaşadıklarını kaleme alır. Chennells, 1876 yılının sonbahar mevsiminde
İstanbul’a gelir. Boğaz’dan geçip duracakları yer olan Emirgan’a kadar
tüm gördüklerini kaleme alan yazar, ilk olarak gözüne çarpan kıyı şe-
ridini, sarayların ihtişamını, tepe üzerinde konaklayacağı evi ve boğaz-
dan geçen buharlı gemileri tasvir eder. Pera’ya ve Galata’ya yapılan
gezintinin ardından Ayasofya’yı görmeye gider. İstanbul’un iklimine
de değinen yazar Boğaz’da gördüğü kayıklardan etkilenir. Harem’i ve
Kadıköy’ü gezen Chennels Karacaahmet mezarlığından bahseder. Bü-
tün bu gördüklerinin arasında kendisini en çok Boğaz etkiler. Harem
için ayrılan özel omnibüsler, Osmanlı parası, Türkçe lisanı, Boğaz’ın
Türk ve Rum kayıkçıları, köle olarak kullanılan çocuklar, sokaklarda
başıboş dolaşan köpekler, Eyüp sırtlarındaki bir mezarlıktan şehrin
manzarasının görünümü, Kandilli, Üsküdar’da bulunan İngiliz mezar-
lığı yazarın değindiği konular arasındadır. Dönemin tüm güzelliklerini
bütün gerçekçiliği ve yalınlığı ile ortaya koyan bu seyahatnâme/hatırat
müzayedelerimizde ilk defa görülmektedir.
Ğ
850
€
275
60
[Haremde 30 yıl]
[Marie Millingen, sonradan Melek Hanım], Thirty Years in the Ha-
rem: or, the Autobiography of Melek Hanum, wife of H. H. Kibrizli
Mehemet-Pasha, Harper & Brothers, New York, 1872
. viii, [9-] 325,
8 s, 19 x 12.5 cm, bez cildinde. Melek Hanım bir sadrazam eşi ola-
rak haremde bulunmuş, boşandıktan sonra büyük sıkıntılar yaşamış
ve anılarını kaleme almıştır. O yalnızca İstanbul haremlerini değil,
Mısır’dan Anadolu’ya çok geniş bir coğrafyada ve çok farklı toplum-
sal tabakaların haremlerini anlatır. Melek Hanım’ın anılarında 1840-
1870 yılları arasında geniş Osmanlı coğrafyasında kadınların nasıl
yaşadığına dair çok önemli veriler elde edilebilir. Melek Hanım ba-
şından geçenleri anlatırken Osmanlı haremindeki kadınların eğlence
ve kıstırılmışlıkları hakkında da bilgi vermektedir. Bu anılar ancak bir
kadının gözüne çarpabilecek günlük yaşama dair önemli ayrıntılar-
dan haberdar olmamızı sağlar ve Osmanlı’da hakim sınıfların yaşamı
hakkında da bilgi verir. Melek Hanım’ın anıları kadınların yazma ce-
sareti bulduklarında tarihe ait çok önemli bilgilere ulaşabileceğimiz
konusunda değerli bir kanıttır. Blackmer 1137.
Ğ
450
€
145
61
[Harem üzerine iki farklı bakış]
a.
N[orman] M[osley] Penzer, The Harem, an account of the institiu-
tions as it existed in the palace of the Turkish sultans with a history
of the Grand Seraglio from its foundation to the present time, J.B.
Lippincott Company, Philadelphia, [c.1936]
. 277 s, metin dışı 43 re-
sim, 23 x 13 cm, yorgun, orijinal kırmızı bez cildinde. Bu kitap, harem
ve saray teşkilatının işleyişini kıyafetlerden, tüketilen günlük gıdaya,
savaş kararlarından cariye seçimine ve harem kadınlarının eğitimi-
ne en ince ayrıntısına kadar objektif olarak anlatan tek kaynaktır.
Penzer sadece kendisinden önce sarayda bulunmuş olanların yaz-
dıklarıyla yetinmemiş, yazılanların gerçekliğini değerlendirmek üzere
defalarca İstanbul’u ziyaret etmiş, söylenti ve güvenilmez bilgileri
ortaya koyma dürüstlüğünü göstermiştir. Saray teşkilatını detay-
lı olarak anlatmış olması nedeniyle de ilgili herkesin okuyacağı ve
başvuracağı bir kitaptır. Uzun yıllar batıda Osmanlı haremi üzerine
yapılmış tek araştırma özelliğini korumuştur. Müzayedeye sunuğu-
muz, bu eserin ilk baskısıdır.
b.
Leila Hanoum, Souvenirs de Leila Hanoum sur le Harem Imperial ,au
XIXe siecle. Adaptés au français par son fils Youssouf Razi, préface de
Claude Farrére, Calman-Léevy, Paris, 1925
. xv, 325 s, 18,5 x 12,5 cm,
karton kapaklı orijinal haliyle. Türk besteci ve yazar Leyla Hanım, He-
kimbaşı İsmail Paşa’nın kızıdır. Çocukluğunda yedi yıl süreyle sarayda
bulunmuş, sultan hanımların nedimeliğini yapmıştır. Bu sayede harem
hayatını yakından tanımış ve iyi bir eğitim görmüştür. Müzayedeye
sunduğumuz, anılarında oluşan bu kitap, oğlu tarafından yayına ha-
zırlanmış ve önsözü Claude Farrere tarafından yazılmıştır.
Ğ
650
€
210
62
[Irak’ta İngilizlere karşı Osmanlı zaferi: Halil
Paşa General Townsend’e karşı (2 cilt)]
Edmund Candler, The Long Road to Baghdad, London, Cassell and
Company, 1919
. 2 cilt: c.1 – xiv, 296 s, 7 levha, 8 harita ve çizim; c.2
– viii, 312 s, 6 levha, 11 harita ve çizim, 23,5 x 16,5 cm, yayıncısının
bez ciltlerinde.
Ğ
650
€
210
63
[Haçlı Seferleri ve Bizans’ın düşüşü]
Edwin Pears, The Fall of Constantinople being the story of the forth
crusade, Harper & Brothers, London, 1886.
xvi, 422, 6, 1 s, 2 x 14,5
cm, bez cildinde. Daha sonra ‘Sir’ ünvanını alacak olan avukat Pears
1873 yılında İstanbul’a gelmiş, bir süre burada Avrupa Barosu Baş-
kanlığı yapmıştır. Pear’a göre Bizans’ın çöküşüne gerek Selçuklular-
dan, gerekse kuzeyden ve batıdan gelen hücumlar, haçlı orduları ve
hanedan kavgaları neden olmuştur. Bütün bu konular kitapta özel
olarak incelendikten sonra on ayrı bölümde 4. Haçlı Seferi ayrıntıla-
rıyla ele alınmış ve sonuç bölümünde kanıt ve açıklamalara dayanan
genel bir değerlendirme sunulmuştur.
Ğ
400
€
130
64
[Amerikalı bir diplomatın Türkiye anıları]
Samuel S[ullivan]. Cox, Diversions of a diplomat in Turkey, Charles L.
Webster, New York, 1887
. xix, [1], 685, [1] s, resimli, 24 x 16 cm, ya-
