l.
Gräfin Olga Meraviglia, Ein Ausflug nach Griechenland und Konstan-
tinopel im Jahre 1914. vor Ausbruch des Großen Weltkrieges, Kommis-
sionsverlag Leykam in Graz, [c. 1914].
152 s, metin dışında 20 fotoğraf,
19.5 x 12 cm, kağıt kapağında. 1. Dünya Savaşı’nın hemen öncesinde
Yunanistan ve İstanbul’a yapılan bir seyahat.
m.
Wilhelm Endriß, Streifzüge durch die Türkei, A. Hartlebens Verlag,
Wien-Leipzig, [c 1919].
viii, 262, [1], s, metin içinde 81 resim, metin
sonunda 1 katlanır renkli harita, 21.5 x 15 cm, karton cildinde. Bu il-
ginç seyahatnamede Boğaziçi, Kayışdağı, Kartal, İzmit, Doğu Marma-
ra, Mudanya, İznik ve Bursa, Bandırma, Manyas, İzmit, Eskişehir, Kütah-
ya, Konya gibi yerler anlatılmaktadır. Kitaptaki kahvehane, muhallebi-
ci, ayakkabı boyacıları, simitçi gibi fotoğraflar birer belge niteliğindedir.
n.
Franz Babinger, Hans Dernschwam’s Tagebuch einer Reise nach Kons-
tantinopel und Kleinasien, (1553/55). Nach der Urschrift im Fugger-
Archiv herausgegeben und erläutert. (Studien zur Fuggergeschichte Nr
7 herausgegeben von Jacob Strieder) München und Leipzig, Duncker
& Humblot 1923.
xxxvi, 314 s, metin içinde 55 figür, 16 x 24 cm, kağıt
kapağında. 16. yüzyılda Anadolu’yu anlatan en önemli seyahatname-
lerden birisi, Hans Dernschwam’ın (1494-1568) müzayedeye sunulan
gezi günlüğüdür. Günlük, Dernschwam’ın 1553-1555 yıllarında ara-
sında yaptığı uzun seyahati anlatmaktadır. Gerek İstanbul’da kaldığı 1,5
yıl zarfında, gerekse Anadolu seyahatinde rastladığı ve gördüğü her şeyi
rahatlıkla inceleme fırsatını elde etmiş, gördüklerini ve işittiklerini titiz
bir gözlemci olarak dikkat ve sadakatla günlüğüne geçirmiştir. Gün-
lüğün diğer seyahatnamelerden en önemli farkı görüp işittiklerini bir
fotoğraf makinası veya ses kayıt cihazı sadakatiyle vermesidir. Derns-
chwam gördüğü yerler hakkında coğrafi ve topoğrafik bilgiler vermiştir.
Aynı titizlikle uzunluk ve ağırlık ölçülerini anlatmış, Türk yemeklerinden
ve içkilerinden söz etmiş, beğenmediği yemekleri ve bozuk şarabı yer-
mekten çekinmemiştir. Maddi kültür dışında Türklerin yaşam tarzları,
örf ve âdetleri, düğünleri, bayramları, aile hayatı, evlenme ve boşan-
malar, kısaca sosyal hayatın tüm hususları hakkında geniş bilgiler ver-
miştir. Macaristan Kralı Ferdinand tarafından heyet başkanı olarak gö-
revlendirilen Ogier Ghiselin de Busbecq ile birlikte Amasya’ya da git-
miştir. Büyük zorluklar çektikleri yol boyunca Gebze, İzmit ve İznik’e
uğramışlar, Porsuk Çayı’nı izleyerek Ankara, Çorum ve Elvan Çelebi
yolunda Amasya’ya varmışlardır.
o.
A[ndreas]. D[avid]. Mordtmann, Anatolien. Skizzen und Reisebri-
efe aus Kleinasien (1850-1859), Orientbuchhandlung Heinz Lafai-
re, Hannover, 1925.
xxxiv, [1], 592 s, 22 x 14 cm, bez cildinde. Tak-
dim yazısı Franz Babinger tarafından yazılmıştır. Eski ve yeni zamanlar-
da Anadolu’yu gezen, gören ve seyahatnameler yazan bir çok seyyah-
lar çıkmıştır. Fakat 19. yüzyılda ve 1850’den 1859’a kadar muhtelif isti-
kametlerde ve muhtelif veçhelerden Anadolu’yu gezen, araştıran ve al-
tıyüz sayfalık Almanca bir eser yaratan A, D. Mordtmann’ın eseri kadar
abartısız bir eser bulmak zordur. Çok yetenekli ve çalışkan bir bilgin olan
yazar Anadolu’yu ikinci bir vatan telakki etmiştir. Mordtmann’ın ese-
ri, Anadolu’nun yüz yıl zarfında kat ettiği mesafe, ilmî anlayış, içtimaî
bünye değişiklikleri ve teknik ilerlemeler bakımından kıyaslamaya esas
olması dolayısiyle de önemlidir. Müzayedeye sunulan eser çok nadir
bir kitap olup Türkiye’deki kitap müzayedelerinde ilk defa sunulmak-
tadır. Kitabın başında yazarın biyografisi ile matbu kitap ve makale-
lerinin künyelerinin toplandığı bir bölüm bulunmaktadır. Anadolu’nun
kuzey yarısını baştan başa dolaşan yazar gezi izlenimlerini Kuzeybatı
Anadolu, Doğu Karadeniz-Kapadokya arası, Güney Marmara, Kuzeydo-
ğu Anadolu, Bursa-Çanakkale, Bursa-Karadeniz başlıkları altında topla-
maktadır. Son bölümde Mordtmann’ın Heinrich Barth ile beraber yaptı-
ğı Trabzon-Üsküdar arasındaki gezileri anlatılmaktadır.
p.
Karl Meyer, Galeerensklave in der Türkei-Nach Michael Heberers Be
richt neu Erzählt Aus der Reihe Bunte Bücher 15, Reutlingen, Enßli
& Laiblins Verlagsbuchhandlung 1930.
96 s, 19 x 14 cm, karton kapa
ğında. Almanya’nın Bretten şehrinden Michael Heberer, 1583 yılınd
Akdeniz’de Osmanlılara esir düştü. Yıllarca Osmanlı kadırgalarında fors
olarak kürek çekti. Esaretinin bir bölümü İstanbul’da geçti. Fidye karşılı
ğı azatlığını kazandıktan sonra Galata ve sur içinde İstanbul’un sokakla
rını keşfe çıktı. Anıları 1610’da Heidelberg’te yayınlandı. Kadırgada for
sa yaşamı, deniz savaşları, Osmanlı hamamları, Müslüman ve Rum ka
dınların giyimleri, Kaptan-ı Derya Kılıç Ali Paşa, amirallik kadırgasını
denize indirilişi, limanda cayır cayır yanan bir kadırga, kentte veba sal
gını, Bedesten’de ticaretin zenginliği, İstanbul’un sokakları, 1811’de yı
kıldığı için hiç göremediğimiz Arkadius Sütunu, günümüzün Galatasa
ray Lisesi’nin atası sayılabilecek olan Galata Sarayı Ocağı ve nihayet pa
dişahın ava çıkışı. Heberer esaretinin büyük bir kısmını İstanbul’da ge
çirdiğinden yazdığı kitap İstanbul’un tarihi açısından son derece önem
li bilgiler içerir.
q.
Hans Schwarz, Vier Pferde, ein Hund und drei Soldaten. Ein Ritt nac
Stambul und Athen, Rascher Verlag, Zürich und Leipzig, MCMXXX
[1940]
(2. baskı). 302 s, metin dışında 32 levha,
yazarından imzalı,
21.
x 14 cm, bez cilinde. Hans Schwarz (gerçek adı Karl Rudolf Johanne
Waldemar Schwarz) (1895-1965) İsviçreli yazar, subay ve yayıncıdır
1930’lu yılların ortalarında biniciliğe olan merakı sayesinde Avrupa’nı
bir çok yerinde haftalarca gezmiş ve bu vesile ile Freiberger cinsi atı
yeteneklerine dikkat çekmiştir. Yazar bu kitabında 4 at 1 köpek ve
asker ile birlikte çıktığı İstanbul ve Yunanistan seyahatinden bahseder.
6.000
Ğ
€
2.610
76
[Türkiye, İstanbul ve Ortadoğu ile alakalı
Almanca seyahatnameler (16 kitap)]
a.
Friedrich Adolph Strauß, Sinai und Golgatha. Reise in das Morgen
land, Jonas Verlagshandlung, Berlin, 1847.
viii, 431 s, 2 taşbaskı gravür
16.5 x 11 cm, karton cildinde. Friedrich Adolph Strauss (1817-1888) ki
tabında Yunanistan, Mısır, Sina Yarımadası, Kudüs, Filistin, Suriye, İzmi
ve İstanbul’a yaptığı ziyaretleri, oralarda bulunan halkın yaşayış tarzla
rını, gelenek ve göreneklerini gözlemleriyle birleştirerek anlatmaktadır.
b.
Jakob Philipp Fallmerayer, Neue Fragmente aus dem Orient
.
Konstan
tinopel und seine Umgebungen; Ägypten und Syrien; Palastina, Anato
lische Reisebilder; Byzantine Correspondenz, Verlag von Wilhelm En
gelmann, Leipzig, 1861.
xlviii, 408 s, 22 x 14 cm, sırtı bez kapakları kar
ton cildinde. Jakob Philipp Fallmerayer (1790-1861) gezgin, gazeteci
politikacı ve tarihçidir. Yazar bu kitabında İstanbul ve çevresinden, Mı
sır, Suriye, Filistin ve Anadolu’ya yaptığı seyahatler neticesinde edindiğ
izlenimlerden bahsetmektedir.
c.
Moritz Busch, Die Türkei. Reisehandbuch für Rumelien, die Unte
re Donau, Anatolien, Syrien, Palästina, Rhodus und Cypern, Triest
Literarisch-Artistiche Ansalt (Julius Ohswaldt), 1870
(2. baskı). viii, 33
s, metin içinde bir kısmı tam sayfa olmak üzere gravür ve haritalar
17.5 x 13 cm, yenilenmiş bez cildinde. Moritz Busch (1821-?) Alma
yazarıdır. Amerika’ya göç etti. Beklentilerinin gerçekleşmemesi üzerin
Almanya’ya döndü. Bundan sonra Ortadoğu’da kapsamlı gezilerini yap
maya başladı. 1857’den itibaren Mısır, Nübye, Yunanistan, Filistin, Su
riye, Küçük Asya, Avrupa Türkiye’si, Romanya ve Macaristan’ı gezdi. Eli
mizdeki kitap da gezginlere rehber mahiyetindeki kitaplardan biridir. İl