Efendim” hitabıyla başlayıp “Çok aciz, çok itaatkâr, çok sadık, size çok
borçlu hizmetkârınız ve kulunuz Tavernier”
imzasıyla noktaladığı bir tak-
dim yazısıyla Fransa’nın Güneş Kralı Louis XIV’e ithaf etmiştir. Bilimsel bir
seyyahın aletlerine ve gözlem gücüne sahip olmadığı için Fransız edebi-
yatçısı Samuel Chappuzeau’nun yardımını almış ve 1. ve 6. seyahatlerinde
elde ettiği bilgilere yer veren bu kitabı yayınlamıştır. Atabey, 1199 [Paris,
1675 baskısı], Blackmer 1630 [Paris, 1675 baskısı]
1.750
Ğ
€
760
297
[Osmanlı Rumlarının eğitim tarihi]
G. Chassiotis, l’Instruction Publique chez les Grecs depuis la prise de
Constantinople par les Turcs jusqu’a nos Jours. Avec Statistique et Qu-
atre Cartes Figuratives pour l’Année Scolaire 1878-1879, Ernest Leroux,
Paris, 1881.
xvi, 550, [1] s, 4 renkli katlanır harita, 25 x 16.5 cm, kağıt
kapağında. İstanbul’un fetinden 1880 yılına kadar Rumların eğitim sis-
temi. Osmanlı ve bağımsızlığını kazandıktan sonra Yunanistan toprakla-
rındaki okullar, eğitim ve öğretim sistemleri. İstanbul ve İzmir gibi Rum
yerleşiminin olduğu önemli şehirler ile Heybeliada Ruhban Okulu gibi
önemli okullar geniş bir şekilde ele alınmaktadır. Çok nadir bir eserdir.
Müzayedelerimizde ilk defa görülmektedir.
750
Ğ
€
325
298
[Geçtiğimiz yüzyılda Türkiye’ye gelen Fransız
seyyahların eserleri (8 kitap)]
a.
[Jules Nicolas] Théodore Cahu, Vingt Jours de Paris à Constantinople,
May & Motteroz, Paris, [c 1900].
ii, 154, [12] s, metin içinde 160 tahta
klişe baskı gravür, 14 x 23 cm, bez cildinde. Théodore Cahu (1854-1928)
Fransız yazar ve süvari subayıdır. 1885 yılında ordudan ayrılan Cahu,
Theo Critt takma adıyla mizah ve askerî hatıralar dahil birçok konuda
kitap yazmıştır. Müzayedeye sunduğumuz eser yazarın Paris ile İstanbul
arasındaki seyahatinde gördüklerini anlattığı kitabıdır. Paris’ten başla-
yıp Almanya, Avusturya, Macaristan üzerinden İstanbul’a gelen yazarın
baştan sona gravürlerle süslü olan hoş ve nadir seyahatnamesi gezilen
yerleri ve insanları kendi gözlemlerine dayanarak anlatmaktadır.
b.
Melchior de Voguë, Vanghéli: Une Vie Orientale, L. Borel, Paris, 1901.
v, 173, [6] s, metin içinde gravürler, 16 x 9 cm, deri cildinde. Melchior de
Vogüé (1848-1910) Fransız oryantalist, seyahat yazarı, arkeolog ve ede-
biyat eleştirmenidir. Çeşitli Osmanlı şehirlerinde
ataşe olarak görev yapmıştır. Elimizdeki eser
ilk olarak
Revue des Deux Mondes
der-
gisinde (Novembre/Décembre 1877)
yayınlanmıştır. Elimizdeki baskı-
nın öncesinde ve sonrasında
yapılmış başka baskıları da
vardır.
c.
Jules Bauzon ve Georges [Léon]
Zipfel, Impressions et Souvenirs de Voyage, Bu-
dapesth, Constantinople, Athènes, Chalon-sur-Saone,
E. Bertrand, 1910.
175, [4] s, 10 levha, 25.3 x 16.5 cm,
Georges
Zipfel’den ithaflı ve imzalı,
kağıt kapağında. Bu nadir seyahatname-
de İstanbul’a geniş yer ayrılmakta, payitahtın başkentine ayrılan sekiz
bölümde Boğaziçi, Galata, Eyüp, Tarihi Yarımada, Prens Adaları, Yedikule
Yıldız Sarayı gibi yerler anlatılmaktadır. Kitapta İzmir’e de ayrı bir bölü
ayrılmıştır. Edebi bir dille kaleme alınmış çok hoş bir seyahatnamedir.
d.
P. Camille, De Constantinople au Pays de Jésus. Journal-Voyages
Impressions-Souvenirs. Société Saint-Augustin, Desclée, de Brouwer
Lille, Paris [1911?].
219, [4] s, metin içinde 50 gravür, 18.7 x 12 cm
kağıt kapağında. Misyoner P. Camille’in İstanbul’da başlayıp İzmir v
Rodos üzerinden Kutsal Topraklar’a yapılan ve ağırlıklı olarak Filistin’d
Hıristiyanlık açısından önem arzeden yerlerin gezildiği dinî motifler
ağırlık veren bir seyahatnamedir.
e.
[Marguerite Suzanne] Marcelle Tinayre, Notes d’une Voyageuse en Tur
quie: jours de bataille et de révolution,; choses et gens de province,; pre
miers jours d’un nouveau règne, la vie au harem, Calmann-Lévy, Paris,
ta
rihsiz (5. baskı). [1], 394, [1] s, 18 x 11 cm, sırtı deri kapakları karton cildin
de. Marcelle Tinayre (1870-1948) Fransız yazardır. Jön Türklerin öneml
liderlerinden biri olan Ahmed Rıza Bey’in arkadaşıydı. 2. Abdülhamid’i
baskısından kaçarak soluğu Paris’te alan Jön Türklerle samimi diyalogla
kurmuştur. Jön Türklerin sürgün günleri bitince dostlarını unutmamış
onları görmek için İstanbul’a gelmiştir. İstanbul’da yazmaya başladığ
günlüğüne büyük şehirlerde yaşadıklarının dışında Anadolu izlenimleri
ni de aktarır. Dönemin olaylarını, 31 Mart’ın öncesini ve sonrasını Jö
Türk liderleriyle ilişkileri dolayısıyla yakından izleyen yazarın bu eseri,
günlerin siyasî atmosferini, kişilerini ve toplumun günlük yaşamını dil
getirir. Yazar, bu kitabında dört konuyu ele alır, “Savaş günleri”, “Taşrad
Olaylar ve İnsanlar”, “Yeni Yönetimin İlk Günleri” ve “Haremde Yaşam”
Bu açıdan, dönemin panoramasını bir “yabancı” gözüyle yansıtan öneml
bir hatırattır. Marcelle Tinayre, gördüğü ve yaşadığı olaylara hep bir kadı
duyarlılığıyla yaklaşır. Ama buna karşın, yine de her zaman objektif kal
mayı başarır ve izlenimlerini ustalığıyla aktarır.
f.
R[ené]. Dufour de la Thuillerie, De Salonique a Constantinople
Souvenirs de la Division Navale d’Orient (1916-1919), J. de Gigord
Paris, tarihsiz [1919].
187, [2] s, metin içinde 13 resim, 21.5 x 14 cm
kağıt kapağında. René Dufour de La Thuillerie (1874-1943) Fransı
donanmasında subaydı. Bu eser, 1. Dünya Savaşı’nda Fransız Deni
Kuvvetleri’nde görev yapmış olan Thuillerie’nin 1916-1919 yıllar
arasında tuttuğu notlardan oluşan hatıratıdır. Yazar notlarında Se
lanik’teki sosyal yaşam ve Yahudiler, 18-19 Ağustos 1917 yangın
hakkında bilgiler verir ve Makedonya ve Yunanistan’daki etnik yapıyl
ilgili gözlemlerini aktarır. Osmanlı Devleti’nin teslim olmasıyla birlik
te gemileri İstanbul’a demirleyen Thuillerie, mütareke İstanbul’und
gördüklerini, şehirdeki Müslüman ve gayrımüslim halkı, Fransızları
prestijini, şehrin resmî teslim merasimini, o kış yağan karı ve sokakt
şahit olduğu olayları kaleme almıştır.
z oryantalist, seyahat yazarı, arkeolog ve ede-
li Osmanlı şehirlerinde
ştır. Elimizdeki eser
x Mondes
der-
s
mbre 1877)
baskı-
nda
da
orges [Léon]
venirs de Voyage, Bu-
Athènes, Chalon-sur-Saone,
s, 10 levha, 25.3 x 16.5 cm,
Georges g
zalı,
kağıt kapağında. Bu nadir seyahatname-
yrılmakta, payitahtın başkentine ayrılan sekiz
şahit olduğu olayları kaleme almıştır.
298a