seyahatlare ve anılarına da yer verir. Kırım Savaşı, Yunanistan, Mısır,
Osmanlı-Yunan Savaşı bunlardan bazılarıdır.
e.
[Kontes Clare Morell des Boullets] From an Eastern Embassy, Me-
mories of London, Berlin & the East with Illustrations, Philadelphia,
J. B. Lippincott, 1920.
x, 301 s. ve metin dışında 16 fotoğraf, 23 x
14 cm, bez cildinde. Osmanlı Devleti’nin Londra Sefir-i Kebiri Rüs-
tem Paşa’nın müsteşarı ve Fransız asilzadesi G. Morell’in eşi Kontes
Clare Morell des Boullets’in anıları. Kontes, son derece akıcı bir şe-
kilde kaleme aldığı anılarında Londra ve Berlin’deki sefaret çevresi-
ni, Viktorya dönemi İngiltere’sinde Osmanlı-İngiliz ilişkilerini, Sultan
2. Abdülhamid’in Kraliçe’ye yolladığı özel temsilcilerini ve faaliyetle-
rini anlatıyor. Hatıratın son bölümü Kontes’in İstanbul’da geçen hatı-
ralarına ayrılmıştır.
2.600
Ğ
€
1.130
294
[Avrupa’ya kahveyi tanıtan seyyah: Leonard
Rauwolf (2 kitap)]
a.
Karl H. Dannenfeldt, Leonard Rauwolf. Sixteenth Century Physici-
an, Botanist, and Traveller. Harvard University Press, Cambridge, 1968.
321 s., 23 x 16 cm, 1 harita, 23 x 15.5 cm, şömizli bez cildinde. Leonard
Rauwolf’ın hayatının ve seyahatnamesinin akademik açıdan incelemesi.
b.
Leonhart Rauwolfen, Beschreibung der Raiss. Hannover, Giulini Phar-
ma GmbH. 1977.
487 s., 15 x 21 cm, kağıt kapağında; 15 s. ek kitapçık. Eli-
mizdeki kitap Augsburg, 1582 baskısının renkli tıpkıbasımıdır. karton ka-
pağında. Leonhart Rauwolff (1535 veya 1540 sıraları-1596) Leonhart Ra-
uwolff, 1573-1576 yıllarında Ortadoğu’yu gezmiş ve ardında bir seya-
hatname bırakmış Alman hekim ve bitki meraklısıdır. Osmanlı toprakla-
rına yaptığı bu gezinin sonuçlarını 1582’de Laungingen’de yayımlamış-
tır. Kitabın uzun adının kısaltılmış karşılığı şöyledir, Doğu Ülkelerine Yapı-
lan Gezinin Özel Tanıtımı. Hemen ertesi yıl (1583) kitabın 2. baskısı yapıl-
mış, bunu diğer Almanca baskıları, İngilizce ve Flemenkçe çeviriler takip
etmiştir. Rauwolff, Tübingen Üniversitesi’nde okumuş, birkaç üniversite
değiştirdikten sonra Fransa’ya gitmiş, 1562’de Valencia’da hekim olmuş-
tur. Doğu ile ticaret yapan kayınbiraderinin önerisi ve maddi desteği ile
tüccar olan bir arkadaşı ile beraber 1573-1576 arasında Doğu Akdeniz’de
Lübnan, Batı Suriye ve Irak’ta dolaşmış, ülkesine döndükten sonra 1588’e
kadar hastane başhekimliği yapmış, sonra Linz’e geçmiş, Macaristan’a gi-
den Avusturya ordusuna katılmış, 1596’da Hatvan’da (Budapeşte yakınla-
rı) muhtemelen dizanteriden ölmüştür. İleride büyük sükse yapacak kah-
ve isimli içeceğin varlığını müjdeleyen ilk seyyah odur. Avrupalılar kahve-
den ve nasıl içileceğinden Rauwolf sayesinde haberdar olmuştur
:
“A very
good drink they call Chaube that is almost as black as ink and very good
in illness, especially of the stomach. This they drink in the morning early
in the open places before everybody, without any fear or regard, out of
clay or China cups, as hot as they can, sipping it a little at a time.”
150
Ğ
€
65
295
[Avustralyalı bir cerrahın Osmanlı-Rus Savaşı
anıları]
Charles S[nodgrass]. Ryan, Under the Red Crescent; Adventures of an Eng-
lish Surgeon with the Turkish Army at Plevna and Erzeroum, 1877-1878,
Charles Scribner’s, New York, 1897.
xix, 435 s., 2 harita, 21 x 13 cm, bez
cildinde. Elimizdeki kitap, Kızılay emri altında Osmanlı ordusunda görev ya-
pan Avustralyalı cerrah Charles Snodgrass Ryan’ın (1853-1926) 1877-1878
Osmanlı-Rus Savaşı anılarını içeriyor. 1876’da tıp eğitimini tamamlamak
için geldiği Roma’da bir kahvede otururken Londra basımlı Times Gazete-
sinde Osmanlı Hükümeti, Londra Elçisinin verdiği “Askeri Tabip Aranıyor”
ilanı ile Osmanlı Ordusunda görev alan bir Avustralyalı’nın, İstanbul-Sofya-
Vidin-Plevne-Erzurum anıları. Ryan, Osmanlı-Rus Savaşı’ndan önce Sofya
ve Niş’te görev yapıyor. Ardından savaşın başlamasıyla Gazi Osman Paşa
komutasında Plevne’ye geçiyor. Rus ordusunun aylar süren kuşatması sıra-
sında binlerce askerin tedavisini üstleniyor, salgın hastalıklarla boğuşuyor.
Ryan’ın anıları 1870’lerde Osmanlı gücünün yanı sıra, savaşın dehşetinin de
resmini çiziyor. Ryan, Atatürk’ün hayranlarındandı. Melbourne’de Osman-
lı devletinin fahri başkonsolosu idi. General Ryan, Atatürk’ün Anadolu’da
başlattığı Millî Mücadele’yi gazetelerden takip etmiş, sonunda Türkiye’nin
zafere ulaşarak Lozan’da şerefli bir barış antlaşması yaptığını öğrenir öğ-
renmez Atatürk’e bir kutlama mektubu göndermiştir.
400
Ğ
€
175
296
[Büyük Efendi’nin Sarayı’nın en eski
tasvirlerinden biri]
J[ean]. B[aptiste]. Tavernier, Nouvelle Relation de l’Interieur du Serrail du
Grand Seigneur, Contenant Plusieurs Singularitez qui Jusqu’icy N’ont Po-
int Este Mises en Lumiere, Gervais Clouzier, Paris, MDCLXXXI [1681].
[7],
341 s, 16,5 x 10 cm, deri cildinde. Tavernier, İstanbul’a ilk olarak 1631 kı-
şında geldi ve bir yıl kaldı. Tavernier’in payitahttaki bu bir yılı, İstanbul’un
kapıkulu eylemlerine sahne olduğu, sarayı basan azgın zorbaların veziri-
azamı parçaladıkları, “Padişaha sözümüz vardır!” bağırışlarıyla, 4. Murad’ı
ayak divanına çıkarttıkları kritik bir evreye rastlar. Tam altı kez Doğu yol-
culuğuna çıkan, iki kez de İstanbul’a gelen Tavernier’in basılan ilk eseri
müzayedeye sunulan kitaptır. Tavernier’in anlatısında Divan-ı Hümayun,
arz odası, saray hastanesi, küçük ahırlar, mutfaklar, hadımağaların ve
içoğlanlarının koğuşları, hamamlar, hazine dairesi, kiler, doğancıbaşının
koğuşu, hasoda, harem dairesi ve hasbahçe hakkında çok ayrıntılı bilgi
vardır. Tavernier, anlatılarını, Topkapı Sarayı’nda içoğlanlığı yapmış iki
kişiden dinlediklerine dayandırmıştır: Sarayda elli yıldan fazla içoğlan-
lığı yapıp hazinedarbaşılığa kadar yükseldikten sonra, gözden düşerek
Bursa’ya sürgün edilip oradan Hindistan’a kaçtığını söyleyen Sicilyalı bir
devşirme ile yine sarayda on beş yıl içoğlanlığı yapmış bir Parisli... Ama
herhalde eski içoğlanlarından dinlediklerinin yeterli olmayacağı düşün-
cesiyle, Fransa elçisi Marcheville’in, İstanbul’da huzura kabulü sırasında
maiyetine katılarak saraya girmiş ve saraydaki yaşamı gözlemleyebil-
miştir. Tavernier,
“Büyük Efendi”nin sarayını anlattığı yapıtını, “Haşmetli
şt a e e ,
üyü e d
sa ay a att ğ yap t , aş et
296