Sudditi Ottomani. Venezia, Carlo Palese, MDCCLXXXV [1785].
[6] s.; yeni
bir başlık sayfası, 113, 15 s, 16.6 x 11.2 cm, kağıt kapağında. Osmanlı
İmparatorluğu’nda yaşayan Katolik Ermeniler’e yapılan muamele hak-
kındadır. Blackmer, Atabey gibi kataloglarda kaydı bulunmayan çok na-
dir bir kitaptır.
b.
Krikor Arzruni, Die Ökonomische Lage der Armenier in der Türkei.
Öffentlicher Vortrag, gehalten am 11. März in Tifliser Handwerkerve-
rein, Buchdruckerei der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften, St.
Petersburg, 1879.
36 s, 16 x 24.5 cm, kağıt kapağında. Grigor Arzruni
(1845-1892) yılları arasında yaşamış olan Ermeni gazeteci, eleştirmen,
yazar, aktivist ve politik düşünürdür. Kitabın içeriği Türkiye’de yaşayan
Ermenilerin ekonomik durumlarıdır. Türkiye’de yaşayan Ermenilerin
ekonomik durumlarını anlatan bu ders kitabı St. Petersburg’da yayınla-
nıp farklı dillere tercüme edilmiştir. Müzayedeye sunduğumuz bu eser
Almanca çevirisidir.
c.
Ferdinand Brockes, Quer Durch Klein-Asien, Bilder von Einer Win-
terreise durch das Armenische Notstandsgebiet, Druck und Verlag von
C. Bertelsmann, Gütersloh, 1900.
ix, [1], 183 s, metin içinde birçok fo-
toğraf, 26 x 17 cm, bez cildinde. 1867-1927 yılları arasında yaşamış,
Bebek’teki yetimhanenin yöneticiliğini yapmış olan Alman pastör Ferdi-
nand Brockes 20. yüzyıl başında yaptığı seyahatte İstanbul, İzmir, Tar-
sus, Adana, Antep, Urfa, Malatya, Harput, Maraş, Sivas, Tokat ve Amasya
gibi Ermenilerin yoğun olarak yaşadığı bölgeleri dolaşmış, bu bölgelerde
yaşayan Ermenilerin mimari anlayışlarını, sosyal hayatlarını, giyim, ku-
şamlarını, gelenek ve göreneklerini, ibadetlerini fotoğraf ve gravürlerle
destekleyerek oldukça detaylı olarak anlatmıştır.
d.
Minas Tchéraz, l’Orient Inédit, Légendes et Traditions Arméniennes,
Grecques et Turques. Recueillies et Traduites, Paris, Ernst Lero-
ux, 1912.
328, [2] s, 16.2 x 10.5 cm, sırtı bez, kapakları karton cildin-
de. Minas Tchéraz (1852-1929) İstanbul’da dünyaya gelmiş, Numbar-
Shahnazarian Koleji’nden mezun olmuştur. Ulusal konseylerde ve eği-
tim komitelerinde çeşitli pozisyonlarda görevler aldıktan sonra döne-
min eski patriği Khrimian tarafından Ermeni Heyeti sekreterliğine ata-
narak Berlin’e gönderildi. 1889 yılında Türk polisi tarafından tutuklan-
ma korkusuyla Londra’ya gitmiştir. Orada Türkiye’deki Patrikhanenin
gayrıresmî bir ajanı olarak Ermeni iddiaları ile ilgili çalışmalarda bulun-
muştur. Kitabın büyük bir bölümü Ermeni halk kültürüne ayrılmıştır. Bu
bölümde tarihteki önemli Ermeni şahsiyetler ve Ermeni masalları altmış
ayrı başlık altında toplanmaktadır. Kitabın sonundaki iki kısa bölümde
ise Rum ve Türk kültürü ve folklorüne dair bilgiler bulunmaktadır.
e.
M. Kapri, Zwei Vorträge über: Die Historische und Kulturelle Bede-
utung des Armenischen Volkes, Mechitharisten Buchdruckerei, Wien,
1913.
69 s, 1 harita, 15 x 23 cm, kağıt kapağında. Ermeni halkının ta-
rihsel ve kültürel manada önemi üzerine iki konferans sunusu metnidir.
Baron Kapri’nin bu kitabı Viyana’daki Ermeni Komitesi başkanının önsö-
zü ile başlamaktadır. İki bölümden oluşan kitabın 1. bölümünde 2. Ab-
dülhamid döneminde Anadolu Ermenileri değerlendirilmekte, 2. bölüm-
de ise Anadolu Ermenileri ile ilgili kapsamlı istatistiki tablolara yer veril-
mektedir. 1882 yılından başlayarak vilayet bazında (Erzurum, Van, Bitlis,
Harput, Diyarbakır, Sivas, Tokat, Amasya, Şebinkarahisar vs) nüfus bil-
gileri, ticaret hacimleri, esnaflar, üreticiler, bankerler, tüccarlar, okul ve
öğrenci sayıları gibi bilgiler verilmiştir.
f.
Armenag S. Baronigian, Erzählungen und Erlebnisse aus Armenien.
Selbstverlag Leipzig Leutsch, 1916.
[14], 168 s, metin içinde pekçok si-
yah beyaz fotoğraf, 17.8 x 14 cm, bez cildinde. Ermenilerin yurdundan
hikâyeler ve izlenimler. Anadolu’nun çeşitli yerlerindeki Ermenileri gös-
teren fotoğraflar birer belge niteliğindedir.
g.
Dikran Spear, Traditions of the Tigris, baskı yeri belli değil, 1946
(1. bas
kı). 144 s, metin içinde birçok resim ve fotoğraf, 1 harita, 27 x 20 cm, ka
ğıt kapağında. Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da Ermeni tarihi ve kültür
üzererine yazılan bu nadir kitap müzayedelerimizde ilk defa görülmekte
dir. Anadolu’da doğan ve sonradan ABD’ne yerleşen bir Anadolu Ermenis
olan kitabın yazarı eserini özel olarak ve sınırlı sayıda bastırmıştır.
3.000
Ğ
€
1.300
231
[Kırım Savaşı ile alakalı eserler (3 kitap)]
a.
Eugène Forcade, Histoire des Cause de la Guerre d’Orient d’après de
Documents Français et Anglais, Paris, Michel Lévy Frères, 1854.
4, 4, 4
xi, 293, [1], 20 s, 18.5 x 12 cm, kağıt kapağında. Eugene Forcade (1820
1869) Fransız gazete yayımcısı ve siyasî köşe yazarıdır. Aynı zamanda ti
yatro tutkunudur.
b.
Souvenirs de l’Armée d’Orient. Beaux Traits - Anecdotes - Corres
pondence, Lille, L. Lefort, MDCCCLVIII [1858].
144 s, 1 gravür, 18.5 x 1
cm, karton cildinde. Kırım Savaşı’na katılan Fransız komutanlarında
Armand Jacques Leroy de Saint-Arnaud, François Certain Canrobert, Ai
mable Pélissier ve daha birçok general ve subayın hatıra ve notları.
c.
Eugène Veuillot, La Croix & l’Épée. Récits de la Guerre d’Orient (1854
1856), Paris, Louis Vivés, 1859
(4. baskı). 314, [2] s, 19 x 11.5 cm, moder
deri cildinde. Eugène Veuillot (1870-?) Fransız gazeteci ve yazardır. Yak
laşık olarak elli yayımlanmış kitabı vardır.
1.000
Ğ
€
435
232
[Doğu Anadolu ile alakalı seyahatnameler
(6 kitap)]
a.
[Johann Jacob] Friedrich [Wilhelm von] Parrot, Journey to Ararat
Longman, Brown, Green and Longmans, London, 1845
(1. baskı). xii, 375
32 s, 1 katlanır harita, çeviren: W. D. Cooley, 23 x 15 cm, sırtı tamir
li bez cildinde. Kitabın ilk baskısı
Reise zum Ararat
(Berlin, 1834) adıy
la Almanca olarak basılmıştır. Elimizdeki kitap ise eserin ilk İngilizce bas
kısıdır. Friedrich Parrot (1792-1841) doğabilimci ve gezgindir. Parrot Ağr
Dağı’na yaptığı araştırma gezisini 1829-1830 yılları arasında gerçekleştir
mişti. Ağrı Dağı’nın içinde bulunduğu bölge 1828 Osmanlı-Rus Savaşı’nd
Rusya’nın eline geçtiği için keşif gezisi Rus Çarı’nın korumasında gerçek
leştirildi. Büyük F. Parrot (1791-1841), 1829 yılında Ağrı Dağı’na ilk bilim
sel tırmanışı gerçekleştiren kişi olarak kayıtlara geçmiştir. Elimizdeki kita
da bu itibarla Anadolu topraklarında geçen ilk dağcılık kitabı olması ba
kımından özel bir önem taşımaktadır. Kitapta Kafkasya üzerinden bölge
ye gelen Parrot’un yaptığı hazırlıklar, bölgede gerçekleştirdiği keşif gezi
leri, bölgede bulunan köy ve kasabalar, yaşayan halklar (Ruslar, Ermenile
ve Türkler), bölgenin tarihi, dinî açıdan önemli olan anıtları, yüzey şekil
leri, jeolojisi, iklimi, meteorolojik özellikleri ve zirve denemeleri detaylı bi
şekilde ele alınmaktadır. Blackmer 1257
b.
James Bryce, Transcaucasia and Ararat. Being Notes of a Vacatio
Tour in the Autumn of 1876. With a Supplementary Chapter on th
Recent History of the Armenian Question, Macmillan and Co., London
1896
(güncellenmiş 4. baskı). xix, 526, [1] s, 1 katlanır renkli harita
20.5 x 13.5 cm, bez cildinde. James Bryce (1838-1922) İngiliz akade
misyen, tarihçi ve diplomattır. Byrce’ın tatil amacıyla çıktığı Kafkasy