çalışan Morgenthau fikrî yönden ters düştüğü Enver ve Talat Paşa’larla
da sık sık görüşmüştür. Okul yıllarından başlayarak kaleme aldığı hatı-
ratında Wilson’un seçimi kazanması, 1. Dünya Savaşı yıllarında Osmanlı
İmparatorluğu’nda yaşanan siyasî gelişmeler, Vilna Yahudi Cemaati li-
deri Rabbi Rubbenstein ve siyonist önderler ile İngilizlerin 1917 Balfour
Bildirisi ve Sovyet devrimi sonrası 1919’da yaptığı toplantı, 1. Dünya
Savaşı yıllarında İstanbul’da sosyal hayat gibi bölümler oldukça ilgi çe-
kicidir.
f.
Colin L. Smith, the Embassy of Sir William White at Constantinople
1886-1891, Oxford University Press, 1957.
ix, [3], 183, [1] s, metin için-
de 2 harita, 22 x 14 cm, şömizli bez cildinde. Sir William Arthur Whi-
te (1824-1891) İrlandalı katolik bir aileden gelmektedir. William Art-
hur White’in İstanbul’da elçilik yaptığı yıllarının anlatıldığı kitapta 1.
Dünya Savaşı’na doğru sürüklenen Avrupa ülkelerinin can çekişen Os-
manlı toprakları üzerindeki kıyasıya rekabetleri belgeleriyle anlatılmak-
tadır. Kitabın sonunda dönemin İngiltere başbakanı Lord Salisbury ile
White’in gizli ve özel yazışmalarına da yer verilmektedir.
2.100
Ğ
€
910
34
[Osmanlı edebiyatı ile ilgili kitaplar (4 kitap)]
a.
K. J. Basmadjian, Essai sur l’Histoire de la Littérature Ottomane, Pa-
ris, Chez l’Auteur; Librairie B. Balentz, Constantinople, 1910.
255 s, 21
x 14.5 cm, kağıt kapağında. Kirkor Hagop Basmacıyan (1853-?), protes-
tanlığı seçmiş ünlü bir Ermeni biliminsanıdır. Aslen Edirneli olan Bas-
macıyan, mezhep değiştirdiği için genç yaşlarında önce ailesi tarafın-
dan reddedilmiş, Merzifon’daki Amerikan okulunda eğitim almıştır. Yu-
karıdaki kitap, yazarın Osmanlı edebiyatını ve edebiyatçılarını kısaca ta-
nıttığı incelemesidir. Başlangıcından itibaren Türk ve Osmanlı edebiya-
tında eser vermiş şair ve yazarların hayat hikâyelerine yer veren bu an-
siklopedik kitap bu alanda yabancı dillerde hissedilen yayın boşluğunu
doldurmayı amaçlamaktadır.
b.
Max Rudolf Kaufmann (editör), Türkische Erzählungen, Delphin Ver-
lag, München, 1916.
158, [1] s, 18 x 13 cm, karton kapağında. Hüse-
yin Cahid [Yalçın], Ahmed Hikmet [Müftüoğlu], Aka Gündüz, Halid Ziya
[Uşaklıgil], Mehmed Emin [Yalman] gibi yazarların eserlerinin Almanca
tercümelerinin derlendiği bir antoloji kitabıdır.
c.
Carl Brockelmann, ‘Ali’s Qişşa’i Jusuf. Der Älteste Vorläufer der Osma-
nischen Literatur, Verlag der Königl. Akademie der Wissenschaften, Ber-
lin, 1917.
60 s, 27.5 x 22 cm, kağıt kapağında.
Abhandlungen der Königl.
Preuss. Akademie der Wissenschaften Jahrgang 1916. Phil.-Hist. Klas-
se. Nr. 5
’den ayrıbasımdır. Carl Brockelmann (1868-1956) Alman Tür-
kiyatçıdır. Bu eserinde Âli Kul Gali’nin dinî hikâyelerden oluşan Kıssa-i
Yûsuf isimli eserini incelemektedir.
d.
Martin Hartmann, Dichter der Neuen Türkei, Der Neue Orient, Berlin,
1919.
128 s, 11 tam sayfa fotoğraf, 16 x 24 cm, kağıt kapağında. Döne-
min ünlü edebiyatçılarından Abdülhak Hamid, Cenab Şahabettin, Süley-
man Nesib, Faik Ali, Halid Fahri, Fazıl Ahmed, Süleyman Nazif, Abdullah
Cevdet, Süleyman Şahabeddin, Nigâr Hanım, Recaizade Mahmud Ekrem,
Kâzım Nami, Yakup Kadri, Uşşakizade Halid Ziya, İzzet Melih, Selahaddin
Enis, Nezihe Yaşar, Mehmed Rauf, İhsan Raif Hanım, Celal Sahir, Köprülü-
zade Mehmed Fuat, Ali Canip, Ömer Seyfeddin ve Enis Avni Alman okuyu-
cusuna tanıtılıyor. Kitap,
Urkunden und Untersuchungen zur Geistesent-
wicklung des Heutigen Orients
(Heft 3) serisinde yayınlanmıştır.
400
Ğ
€
175
35
[Oryantalist yazar ve şairlerin İngilizce eserleri
(12 kitap)]
a.
[Charles] Johnson, the Sultaness: A Tragedy. As it is Acted at the
Theatre-Royal in Drury-Lane, by His Majesty’s Servants. London, W.
Wilkins, MDCCXVII [1717].
(2. baskı). [4], 55 s, 18.4 x 11.4 cm, modern
deri cildinde. Charles Johnson (1679-1748) İngiliz oyun yazarıdır.
b.
George W[illiam]. M[acArthur]. Reynolds, the Loves of the Harem:
a Tale of Constantinople, John Dicks, London, 1871.
333 s, 41 gra-
vür, 25 x 18 cm, bez cildinde. George W[illiam]. M[acArthur]. Rey-
nolds, (1814-1879) Kitabın ilk baskısı 1855 tarihlidir. 3. Selim döne-
minde Balkanlar, İstanbul ve Anadolu’da Türk, Rum ve Avrupalı kah-
ramanların katılımıyla yazılan bu eser toplam 45 bölümden oluşmak-
tadır. Kitapta yer yer gerçek olay ve kahramanlar bir roman kurgu-
su içinde oryantal öğelerle birlikte metinle harmanlanmakta, herbiri
yarım sayfa boyundaki gravürler de kitabı zenginleştirmektedir. Eli-
mizdeki baskı ise
British Library’
de dahi bulunmayan gerçekten na-
dir bir baskıdır.
c.
Verney Lovett Cameron, Among the Turks, Thomas Nelson and
Sons, London, Edinburgh and New York, 1889.
208 s, 27 siyah beyaz
resim, 18.5 x 12.5 cm, bez cildinde. Verney Lovett Cameron (1844-
1894) daha ziyade Afrika hakkındaki kitapları ile tanınan İngiliz gezgin
ve denizcisidir. İngiliz Donanması’nda subay olarak Etiyopya’da bu-
lunmuş, esir ticaretinin önlenmesi için Doğu Afrika’da görev yapmış-
tır. Royal Geographic Society tarafından Livingston’a yardıma gönde-
rilmiş, Tanganika gölünün haritasını çıkarmıştır. Yukarıdaki eser bel-
gesel nitelikli bir romandır. 1700 yılında doğmuş olan William Hobbes
adlı Levant taciri bir kaptanın sefer sırasında Türkler’e esir düşmesini
ve esaret günlerini anlatmaktadır. Trabzon, Erzurum ve Urfa’ya giden
kaptan buralarda yaşayan Türkleri, Kürtleri, Ermenileri gelenek ve gö-
renekleri ile anlatmaktadır.
d.
May Kendall, Turkish Bonds, C. Arthur Pearson Ltd., London, ta-
rihsiz [1895].
299 s, 19.5 x 13 cm, bez cildinde. May Kendall (Emma
Goldworth Kendall) (1861-1943?) İngiliz şair, roman ve hiciv yazarı-
dır. Andrew Lang ile birlikte yazdığı
That Very Mab
(1885) başlıklı ro-
manı ve
Dreams to Sell
(1887) ve
Songs from Dreamland
(1894) baş-
lıklı şiir kitapları ile tanınır.
Turkish Bonds
, yazarın Osmanlı’nın top-
lumsal motifleriyle süslenmiş kısa hikâyelerini biraraya getirmektedir.
e.
[Anonim], Hadjira, a Turkish Love Story, Edward Arnold, London &
New York, 1896.
313, [6] s, 20 x 13 cm, bez cildinde. Yazar İstanbul’da
önemli bir görevde bulunan yüksek tabakadan bir aileye mensup bir
genç ile Anadolu’dan İstanbul’a gelen Hacer adındaki yetim kız ara-
sındaki aşkı konu etmektedir.
f.
Violet Fane, Under Cross and Crescent Poems, John C. Nimmo, Lon-
don, MDCCCXCVI [1896].
viii, 129, [2] s, 20 x 15 cm, sırtı deri, kapakları
bez cildinde. El yapımı kağıda basılan ve numaralandırılan 260 nüs-
hanın 19
№
’lusu. Basılı eserlerinde Violet Fane müstear ismini kulla-
nan Mary Montgomerie Lamb (1843-1905) İngiliz romancı ve şairidir.
İngiltere’nin İstanbul’daki büyükelçiliğini yapan 2. eşi Sir Philip Currie
ile birlikte 1893 ile 1898 arasında İstanbul’da bulunmuştur. Elimizdeki
şiir kitabı bu günlerin izlerini taşımaktadır.
g.
Stanwood Cobb, Ayesha of the Bosphorus, a Romance of Cons-
tantinople, Murray and Emery Company, Boston, 1915.
[4], 157 s, 1
gravür, 19.5 x 13.5 cm,
yazarından ithaflı ve imzalı,
şömizli bez cil-
dinde. Stanwood Cobb (1881-1982) Amerikalı bir eğitimci ve yazardır.
Robert College öğretmeni Mr. Carver ile Türk kızı Ayşe arasındaki aşk