b.
H. Sutherland Edwards, Sir William White. K.C.B., K.C.M.G. for Six
Years Ambassador at Constantinople. His Life and Correspondence,
John Murray, London, 1902.
vii, 284 s, 2 levha, ex-library nüsha, 22.5
x 14.5 cm, bez cildinde. Sir William Arthur White (1824-1891) İngiliz
diplomattır. Yazarın Doğu Sorunu’na olan aşırı ilgisi adeta bir tutku-
ya dönüşmüş ve bunun neticesinde 1875 yılında Belgrad’a temsilci ola-
rak atanmış, sonrasında Sırbistan başkonsolosu olmuştur. 1878’de ise
Bükreş’te İngiltere temsilcisi olarak görevlendirilmiştir. Müzayedeye su-
nulan bu eserde İstanbul’da altı yıl boyunca konsolosluk görevinde bu-
lunan Sir William White’ın biyografisine ve görevli olduğu sürece yaptı-
ğı yazışmalara yer verilmiştir.
c.
G[eorge]. F[rederick]. Abbott, Under the Turk in Constantinople. A Re-
cord of Sir John Finch’s Embassy 1674-1681. With a Foreword by Visco-
unt Bryce, O. M., Macmillan and Co., London, 1920.
xiii, [2], 418 s, metin
dışında 6 fotoğraf, 24 x 15 cm, bez cildinde. Sir John Finch 1674 yılında
Kraliçe 2. Elizabeth tarafından Osmanlı başkentine elçi olarak atanır. Bu
dönem Türk İngiliz ilişkilerinin yeni başladığı, ve kapitülasyonların temel
tartışma konusu olduğu dönemdir. Aynı dönem, İngiltere’nin İzmir kon-
solosu olarak görev yapan Paul Rycaut’un İngiltere’de uzun yıllar Osmanlı
tarihi ve toplum yapısı hakkındaki temel eser olarak ün yapan eserini yaz-
dığı yıllardır. Abbott, Sir John Finch’in Londra’ya göndermiş olduğu resmî
raporlardan ve diplomatik yazışmalardan dönemin İstanbul’unu, halkın
günlük yaşamını, yeniçerilerin durumunu ve o yıllarda İstanbul’u derin-
den etkilemiş olan veba salgınını son derece canlı bir üslupla anlatıyor.
d.
A[lbert]. C[harles]. Wratislaw, A Consul in the East, William Blackwo-
od & Sons, Edinburgh & London, 1924.
[4], 361 s, 20 levha, 22 x 14.5 cm,
bez cildinde. Albert Charles Wratislaw (1862-1938) İngiliz konsolosu-
dur. Göreve konsolosluk tercümanı olarak İstanbul’da başladı (1883). 21
yaşında geldiği İstanbul’ı anlattığı bölümde şehrin ‘sudan ucuz’ fiyatla-
rını, boş zamanını sporla geçirmek isteyenlere yazın, kriket, tenis veya
yelkenle, kışın da binicilik veya futbolla sunulan imkânları anlatır. Gök-
su, Beykoz veya Tarabya’da yapılan kriket maçları, Péra’nın tiyatroları,
Concordia ve Palais de Cristal’daki
café chantantları
ve Concordia’nın
yasadışı kumarhaneleri 1880’lerin İstanbul’unun sosyal yaşamına ışık
tutar. Wrastilaw, İstanbul’dan sonra Selanik, Erzurum, İzmir, Filibe, Bas-
ra, Tebriz, Girit ve Selanik’teki İngiliz konsolosluklarında çeşitli kade-
melerinde diplomat olarak çalışır. 1888’de İzmir’de konsolos yardımcı-
sı olarak çalışırken şehrin nüfusunu 250 bin olarak tahmin eder. İzmir’i
dar, eğri büğrü ve pis sokaklarıyla, yazın bunaltıcı havasıyla yaşanacak
bir yer olarak pek beğenmez ve Bornova’da oturmayı tercih eder. Şeh-
rin İngiliz nüfusunun önemli bir kısmını barındıran Bornova’da hayat
çok renklidir. Tenis kortları, futbol kulübü ve yoğun İngiliz sosyetesi ile
Bornova Wratislaw’a hoşça vakit geçirebileceği olanaklar sunar. Şehrin
İngiliz kolonisini uzun uzun anlatırken burada birkaç nesilden beri ya-
şayan vatandaşlarının İngilizceyi faklı bir aksanla, araya Türkçe deyim-
ler katarak konuştuklarını görerek hayret eder; diğer taraftan kapitülas-
yonlarla Osmanlı tabası olmayanlara uygulanan hukuk sistemini örnek-
ler vererek anlatır. Bunlardan başka birçok ilginç konuya yer verilen ko-
lay okunan çok nadir bir hatırattır.
e.
Henry Morgenthau, All in a Life-Time, Doubleday Page & Co., New
York, 1925.
[4], 454 s, metin dışında 7 levha resim,
yazarından ithaflı
ve imzalı,
24 x 16 cm, bez cildinde. Hala önemini yitirmemiş bir ha-
tırat. Amerikalı büyükelçinin gözünden 1. Dünya Savaşı ve Osmanlı.
Aslen bir Alman Yahudisi olan Morgenthau 10 yaşında iken göçmen
olarak New York’a gelmiş, başkan adayı Wilson’un güven ve saygısını
kazanarak İstanbul’a büyükelçi olarak atanmıştır. 1. Dünya Savaşı yıl-
larında müttefik kuvvetlerin bürosu gibi çalışan Amerikan Büyükelçi-
liğinde, dokuz ülkenin diplomatik işlerinin emanet edildiği kişi olarak
33
35
35
36
36