kaynaktır. Yazmaların başlık ve önsöz bölümü İstanbul’da, tam bir kop-
yası ise Cenevre’de muhafaza edilmektedir. Ana metin 6. Leon tarafın-
dan yazılmıştır. 2. Nikeforos Fokas ve 1. Ioannes Tzimiskes dönemlerinde
bazı eklemeler ve değişikliler yapıldığı bilinmektedir.
c.
Johann Urwalek, Die Griechischen Gelehrten zur Zeit der Eroberung
Constantinopels 1453, Druck von H. Haase’s Witwe in Baden - Verlag
des Real- und Obergymnasiums, Baden, 1894.
44, 50 s, 22.5 x 14.5 cm,
kağıt kapağında. Fetih sıralarında Bizans İstanbul’unda Rum papazların
çevresindeki dinî yaşam anlatılmaktadır.
d.
Djelal Essad [Celal Esad Arseven], Constantinople de Byzance a Stam-
boul Traduit du Turc par l’Auteur, Renouard, Paris, 1909
. iv, [1], 289
s, metin dışında 56 levha, 25 x 16 cm, deri cildinde. Celal Esad Arse-
ven (1875-1971). ressam, yazar, sanat tarihçisidir. Müzayedeye sunu-
lan eserin önsözü Charles Diehl tarafından yazılmıştır. Fransızca kita-
bın Türkçe baskısı metin biraz değiştirilmiş olarak
Eski İstanbul Âbidat
ve Mebanisi
(İstanbul, 1912) başlığıyla basılmıştır. Müzeyedeye sundu-
ğumuz eser kitabın Fransızca baskısıdır. Osmanlı modernleşmesinin ye-
tiştirdiği aydın kuşağı içinde önemli bir yere sahip olan Celal Esad Ar-
seven, sanat konusundaki geniş ilgi alanı ile dikkat çeker. Özellikle şe-
hir monografisi ve dekoratif sanatlar konusunda tam bir profesyonel-
dir. Müzayedemizde sunulan eser kent tarihi araştırmacıları için bugün
de önemli bir kaynak olarak görülür. Arseven, Eski İstanbul’da, Char-
les Diehl’in ifadesiyle o güne kadar Rum, Fransız, Rus, Alman ve İngiliz
araştırmacıların tekellerine almış oldukları Bizans İstanbul’unu inceler.
Şehrin Bizans tarihini ve kentsel oluşumunu anlatır ve 19. yüzyıl sonun-
da ayakta kalmış Bizans yapılarını fotoğraf ve çizimleriyle verir.
e.
Albert Stöckle, Staat und Zünfte in Constantinopel im zehnten Jahrh.
n. Chr., Universität zu Tübingen, 1911.
67 s, 28.5 x 19 cm, lüks deri cil-
dinde. Doktora tezi olarak hazırlanan bu çalışmada 10. yüzyılda (Bizans
döneminde) İstanbul’daki lonca teşkilatları incelenmektedir. İlk defa gö-
rülmektedir.
f.
Victor Schultze, Altchristlich Städte und Landschaften I. Konstanti-
nopel (324-450), A. Deichert’sche Verlagsbuchhandlung, Leipzig, 1913.
x, 292 s, 1 katlanır harita, 24 x 15 cm, sırtı bez kapakları karton cildinde.
Victor Schultze (1851-1937) tarih profesörüydü.
g.
Karl Wulzinger, Byzantinische Baudenkmäler zu Konstantinopel. Auf
der Seraispitze, die Nea, Das Tekfur-Serai und das Zisternenproblem,
Orient-Buchhandlung Heinz Lafaire, Hannover, 1925.
viii, [1], 116 s, me-
tin içinde 45 fotoğraf, plan, resim, şekil vb, 29 x 21 cm, sırtı bez kapakla-
rı karton cildinde.
Mittelmeer-länder und Orient, Sammlung Kunstwis-
senschaftlicher Studien
dizisinin 1. cildi olarak basılmıştır. Karl Wulzin-
ger (1886-1948) Alman mimarlık tarihçisidir. İstanbul’un Bizans döne-
mine ait eski eserleri hakkında arkeolojik incelemeler yapmıştır. Wulzin-
ger, İstanbul arkeolojisine dair araştırmalarını müzayedemizde sunulan
geniş hacimli bu eserde toplamıştır. Kitapta Sarayburnu-Gülhane böl-
gesindeki buluntular, Arkeoloji Müzesi ve Çinili Köşk’ün altındaki Bizans
tonozları, Gülhane arazisinde görülen bazı sarnıçlar, Tekfur Sarayı vb
konular üzerinde durulur.
h.
Christo M. Macri, Des Byzantins et des Étrangers dans Constantinop-
le au Moyen-age, Librairie R. Guillon, Paris, 1928.
120 s, 17.7 x 11 cm,
kağıt kapağında. Bizanslıların Akdeniz’in Venedikliler, Cenevizliler, Pisa-
lılar gibi denizci ve tüccar halklar ile münasebetleri, Konstantinopolis’de
yerleşik Yahudiler’in Bizans dönemindeki tarihi anlatılıyor.
ı.
Gerda Bruns, Der Obelisk und Seine Basis auf dem Hippodrom zu
Konstantinopel, Herausgegeben von der Abteilung Istanbul des
Archäologischen Institutes des Deutsches Reiches, Istanbul, 1935.
[3],
91 s, metin sonundaki levhalarda 89 fotoğraf, metin bloku içinde 8
levha, 28.5 x 20.5 cm, kağıt kapağında.
Istanbuler Forschungen
(İstan
bul araştırmaları) serisinin 7. kitabı olarak basılmıştır. İstanbul’un Sul
tanahmet Meydanı Eski Mısır kaynaklı dikilitaşlardan birine ev sahipliğ
yapar. Bu dikilitaş ilk olarak MÖ 1547 yıllarında Firavun 3. Tutmosis adı
na Yunanlıların Heliopolis adını verdiği Annu kentinde dikilmiştir. Üze
rinde Hiyeroglif yazısı ile Tutmosis’in zaferleri yazılmıştır. Taş ilk olara
Bizans İmparatoru Konstantinus’un dikkatini çekmiş ve Mısırlılara bi
mektup yazarak bu taşın kendisine gönderilmesini istemiş:
“Gemileri
niz Karadeniz’e çıkarken sizleri cömertçe karşılayan ve beslenmesin
yardımcı olduğunuz bu şehrin güzelleşmesine katkınız olması için b
yekpare taşı yollamanız yerinde olur.”
Dikilitaş kente geldikten sonr
uzun süre yerde kaldığı bilinmektedir. MS 390 sıralarında Kadırga li
manı ile Hipodrom arasında hazırlanan özel yoldan bugünkü yerine ta
şınması 3 gün, kaide üzerine dikilmesiyse 32 gün sürmüştür. Kaidedek
kabartmalar üzerinde 1. Theodosius, oğulları, karısı, Arkedios, Honorio
ile İmparator 2. Valantinianos görülür. Ayrıca Hipodrom sahneleri v
anıtın dikilişini gösteren tasvirler de vardır. Gerda Bruns’un bu eseri b
dikilitaş ve kaidesi üzerine yapılan en kapsamlı bilimsel çalışmadır.
j.
Alfons Maria Schneider, Byzanz Vorarbeiten zur Topographie un
Archäologie der Stadt, Berlin, 1936.
106 s, metin içinde 1’i katlanır pe
çok plan, harita ve çizim, metin sonundaki cepte 10 levha, 1 büyük kat
lanır harita, 30 x 21 cm, kağıt kapağında.
Istanbuler Forschungen He
rausgegeben von der Abteilung Istanbul des Archäologischen Institu
tes des Deutschen Reiches
serisinin 8. kitabı olarak basılmıştır. Kitapt
Alman arkeolog ve sanat tarihçisi Alfons Maria Schneider (1896-1952
İstanbul’un Bizans dönemindeki topoğrafyasını incelemektedir. Kilise
ler, bazilikalar, sarnıçlar, caddeler sonradan cami veya mescide çevi
ren yapılar ve buralarda bulunan freskler ayrıntılı olarak ele alınmakta
dır. Kitabın başında yazarın bazı münferit konulardaki makalelerine ye
verilmektedir. Eserin ana eksenini şehrin belli başlı Bizans eserlerinin bi
repertuarının sunulduğu bölüm teşkil eder. Kitap bu eser ve buluntula
rın yerlerini gösteren bir şehir planına da sahiptir.
k.
R[obert]. Demangel ve E[rnest]. Mamboury, Le Qurtier des Manga
nes et la Premiere Région de Constantinople, E. De Bocart, Paris, 1939
Recherches Françaises en Turquie, deuxième fascicule
olarak basılmıştır
ii, 167, [3] s, metin içinde 212 resim, metin dışında bazıları katlanır 1
levha, 33.5 x 27.5 cm, sırtı bez kapakları karton cildinde. Mamboury’de
Mangana Sarayı kazıları… Uzun yıllar Galatasaray Lisesinde öğretmen
lik yapan Mamboury Bizans konusunda uzmanlaşmıştı. Gülhane - Ahır
kapı bölgesinde bulunan Mangana Sarayı, 10. ve 11. yüzyıllarda Bizan
t
levha, 28.5 x 20.5 cm, kağıt kapağında.
Istanbuler Forschungen
(İstan
bul araştırmaları) serisinin 7. kitabı olarak basılmıştır. İstanbul’un Sul
tanahmet Meydanı Eski Mısır kaynaklı dikilitaşlardan birine ev sahipliğ
377d