ilk defa görülen son derece nadir bir kitaptır. Bu eserin Imp. Pillot, [c.
1853] ve E. Ardant et C. Thibaut (Limoges, 1868) tarafından yapılan
başka baskıları da vardır.
b.
Émilien [Benoît Daniel] Frossard, Lettres Écrites d’Orient, Toulouse,
A. Chauvin, 1856
(2. baskı). 264 s, 17.8 x 11.5 cm, kapakları ebrulu deri
cildinde. Kırım Savaşında İstanbul’da hastaneleri denetleyen bir mis-
yonerin çocuklarına mektupları… Protestan pastör Émilien Frossard
(1802-1881) Kırım Savaşı esnasında İstanbul’da cepheden gelen yaralı
askerleri tedavi etmek üzere oluşturulan hastanelerde görev yapmak
üzere gelmiştir. İstanbul’da Péra’da Hôtel de l’Europe’de konaklamıştır.
Savaş yıllarında çoğunlukla İstanbul’da misyoner kurumları tarafından
kurulan ve hastaneler hakkında detaylı bilgiler veren Frossard çocukla-
rına yazdığı mektuplarda bunların isimlerini ve bulundukları bölgeleri
de belirtmiştir. Frossard İstanbul’da bir yıla yakın bir süre kalmış, şehrin
Kırım Savaşı sırasındaki durumunu bütün açıklığı ile anlatmıştır.
c.
Maxime de Montrond, Constantinople, Tableau Historique de Cet-
te Ville et Précis de l’Histoire de l’Empire d’Orient et de l’Empire Otto-
man depuis Constantin Jusqu’a nos Jours, Librairie L. Leford, Lille, Paris,
MDCCCLXV [1865].
viii, [9-] 238 s, 1 gravür, 22 x 13.5 cm, bez cildinde.
Maxime de Montrond (1805-1879), kendi ifadesiyle Hıristiyan bir Fran-
sız için çok şeyler ifade eden bir şehir olan İstanbul’un Bizans dönemin-
den 19. yüzyılın ortalarına kadarki tarihini ele almaktadır. Kitabın so-
nundaki üç kronolojik tabloda İstanbul’da hüküm sürmüş imparatorlar,
yirmidokuz İstanbul kuşatmasının tarihleri ve İstanbullu bazı azizlerin
kısa tanıtımları yer almaktadır. Gayet nadir bir eserdir.
d.
[Spiridon Mavroyeni Paşa], Un Parisien a Constantinople Vicomt
René Vigier, Réfutation par l’Ermite d’Alem-Dagh, Imprimerie Rougie
et cie, Paris, 1887.
xiii, 116 s, 18.5 x 12 cm, kağıt kapağında. Sulta
2. Abdülhamid’in özel hekimi (
Tabib-i hususi hazret-i şehriyari, Se
tabib-i hazret-i şehriyarî
) olarak uzun süre (1879-1902) görev yapmı
olan, Mekteb-i Tıbbîye-i Şahane hocalarından ve Cemiyet-i Tıbbîye-
Şahane’nin başkanlarından Dr. Spiridon Mavroyeni Paşa’nın (1817
1902) René Vigier’in
Un Parisien a Constantinople
(Paris, 1886) isiml
kitabına yazdığı reddiyedir.
e.
Alfred Driou, Constantinople et la Turquie Iles et Rivages de l
Méditerranée, Gédalge Jeune, Paris, tarihsiz [c 1890].
206 s, metin dı
şında 16 gravür, 22 x 13.5 cm, bez cildinde. Çok nadir bir İstanbul se
yahatnamesi… Müzayedelerimizde ilk defa görülen bu nadir kitabın 1
bölümünde Akdeniz havzası, çevresindeki ülkeler, adalar, limanlar v
tarihleri ana hatlarıyla ele alınmaktadır. 2. bölümde Yunanistan, Kıb
rıs ve güney Ege Adaları ayrıntılı olarak anlatılmakta, bu bölümün de
vamı olan 3. bölümde ise Tenedos, Demnos, İmbros gibi kuzey Ege Ada
ları anlatılmaktadır. 4. bölümde Avrupa Türkiye’si idarî yönden bölün
müş haliyle (sancaklar), Osmanlı hanedanı, saraydaki hiyerarşik yapı
dinî açıdan yetki sahibi olan yöneticiler, ülkeyi oluşturan dinsel halk
lar, Osmanlıların yaptığı fetihler ele alınmaktadır. 5. bölüm ise ağırlık
lı olarak İstanbul’a ayrılmıştır. Marmara üzerinden İstanbul’a gelen ya
zar bu bölümde şehirdeki sivil mimari örneklerini, şehrin ulaşım sistemi
ni, Péra’yı, Galata’yı ve Tophane’yi, karşı tarafta Üsküdar’ı, Boğaziçi kıyı
larını, Fener’i tasvir etmektedir. 6. bölümde ise İstanbul’un sosyal yapı
sı, kahvehaneler, Beşiktaş, Arnavutköy gibi deniz kıyısında bulunan yer
ler, kayıkçılar, Haliç, dervişler, tekkeler son derece renkli bir şekilde anla
tılmaktadır. 7. bölümde Bizans döneminden kalma tarihi açıdan önem
li olan semtler, Kapalı Çarşı, hamamlar; 8. bölümde ise Osmanlıların d
iştirak ettiği 1877 Paris Sergisi, Dolmabahçe Sarayı, şehirdeki tramvay
lar anlatılmaktadır. Sonraki bölümlerde de ise Karadeniz’e açılan yazar
gezip gördüğü yerleri tasvir etmektedir.
f.
Gustave Schlumberger, La Siège la Prise et le sac de Constantinop
le par les Turcs en 1453, Librairie Plon, Paris, 1914.
iii, 375 s, metin dı
şında 20 gravür, metin sonunda 1 katlanır harita, 22 x 14 cm, sırtı be
kapakları karton cildinde. Kitabın sonundaki Mordtmann’ın elinden çı
kan Bizans döneminde suriçi bölgesinin yerleşim planını gösteren bü
yük harita çok önemlidir. Semavi Eyice Schlumberger’in bu eserini İs
tanbul ile ilgili kitaplarının en önemlisi olarak gösterir. Kitap, M. Na
hid adında Paris’te tahsil görmüş bir Türk tarafından Türkçe’ye çevri
lerek
İstanbul’un Muhasarası ve Zaptı
(İstanbul, 1330) adıyla basılmış
tır. Bu tercümenin kendisinden izin alınmaksızın yapılması yazarı olduk
ça kızdırmıştır.
g.
Bertrand Bareilles, Constantinople. Ses Cités Franques et Levantine
(Péra - Galata - Banlieue), Bossard, Paris, 1918.
405 s, metin dışınd
1 planş, 1 harita, metin içinde 32 resim, 23 x 14 cm, kağıt kapağında
Birçok farklı dilin konuşulduğu, aynı tiyatro temsilinin farklı dillerd
sahnelendiği Péra’dan, kentin para ve ticaret nabzının attığı Galata’ya
1908’den sonra Cote d’Azur stili bir kumarhane kurulması planlana
Ayestafanos’tan o sırada Boğaziçi’nde küçük bir köy olan, ama yine d
kamu parkıyla farklı bir yere sahip olan Bebek’e, çeşitli milletlerin bi
arada yaşadığı büyük, karma bir köy olan Ortaköy’den kaplıcalarıyl
Yalova’ya, kayık gezintileri ve flörtleriyle Göksu’ya İstanbul’un çeşitl
semtleri... Bekçisinden tulumbacısına, hamalından muhtarına, alaf
ranga gece eğlenceleri düzenleyen Péralı zengin sarraftan, alaturk
kıyafetinden vazgeçmek istemeyen mütevazı Levantene, falcı Kokon
Elenko’dan 2. Abdülhamid’in muskacısı Ebulhüda’ya kadar, çeşit çeşit İs
tanbul tiplemesi... İstanbul’un eşsiz panoramasının 19. yüzyıl sonundak
d.
[Spiridon M
René Vigier, R
et cie, Paris,
2. Abdülhami
tabib-i hazret
olan, Mekteb-
Şahane’nin b
1902) René V
kitabına yazdı
e
Alfred Drio
diterranée,
da 16 grav
atnamesi…
ümünde A
h
leri ana
ve güney E
mı olan 3. b
anlatılmak
ş haliyle (s
î açıdan ye
Osmanlıla
arak İstan
bu bölümd
Péra’yı, Gal
nı Fener’i t
ilk defa görül
ülen
en son derece nadir bir kitaptır. Bu eserin Imp. Pillot, [c.
1853] ve E. Ardant et C. Thibaut (Limoges, 1868) tarafından yapılan
ların
sı, k
ler,
tılm
li ol
iştir
lar a
gezi
f.
G
le p
e.
A
Méd
şınd
yah
bö
bö
bö
b
lü
lü
t
a
ta
ta
ta
t
a
r
i
ri
r
ıs v
vam
ları
müş
dinî
lar,
lı ol
zar
ni, P
ların
359b
359c
359e