ve Galata’nın, kentin cami ve kiliseleri, çeşmeleri, Kapalıçarşı ve diğer
tarihî yerlerinin Bizans’a nostaljik göndermeler yapılarak anlatıldığı il-
ginç bir seyahatnamedir. Üç haftalık gezi Bursa ziyareti ile son bulur.
4.500
Ğ
€
1.960
285
[Ege Adaları ile alakalı 4 kitap]
a.
M. Alexis de Valon [Vte Marie-Charles-Ferdinand, dit Alexis de], L’Ile
de Tine. Fragment d’un Voyage en Sicilie, en Grèce et en Turquie, Paris,
H. Fournier, Paris, 1843.
40 s.; Jules de Cosnac, de la Décentralisation
Administrative, Dentu, Paris, 1844. 49 s, 2 kitap birlikte ciltlenmiştir,
23.5 x 15.5 cm, sırtı deri, kapakları karton cildinde. M. Alexis de Valon
(1784-1848). Yazarın bu kitabı, Yunanistan’ın Mora yarımadasının do-
ğusunda bulunan Tinos (İstendil) adasına yapılan bir bir seyahatin not-
larını içermektedir. M. Alexis de Valon’in bu eseri
Bibliothèque Natio-
nale de France
kataloglarında dahi görünmeyen çok nadir bir kitaptır.
b.
Samuel J[une]. Barrows, the Isles and Shrines of Greece. Roberts
Brothers, Boston, 1898.
xii, [2], 389, [2] s, indeks, 19 adet tam sayfa fo-
toğraf, 21 x 14 cm, bez cildinde. Kapsamlı bir Yunanistan ve Ege Adala-
rı tarihi… Tarihte pek çok felaketlere sahne olmuş bir ülke hakkında ya-
zılacak şeylerin hiçbir zaman tükenmeyeceğini söyleyen Samuel J. Bar-
rows (1845-1909), kitabında İyon Adaları’nı, Attika’daki tarihsel ve ar-
keolojik önem taşıyan yerleri, Peloponnes Yarımadası’nı, Teselya’yı, Ege
Denizi’nin kuzeyinde bulunan adaları ve son bölümde de Truva’yı anlat-
maktadır. Çok zengin bir tarihsel geçmişe sahip olan Yunanistan, kitap-
ta da aynı zenginlikle anlatılmaktadır. Hıristiyanlık öncesi devirlerden
başlayarak Yunanistan coğrafyasına yayılan tüm bölgeler tarihi özellik-
leri ile kapsamlı ve detaylı bir şekilde ele alınmaktadır.
c.
Philip Sanford Marden, Greece and the Aegean Islands, The Chauta-
uqua Press, New York, 1921.
ix, [2], 386 s, 8 resim, 1 harita, 19.5 x 13.5
cm, bez cildinde. Yazarın Güney Yunanistan ve Ege Adaları’na yaptı-
ğı seyahatlerde edindiği izlenimleri aktaran bu kitap, son derece hoş ve
rahat okunan bir üslupla yazılmıştır. Yazar, Güney Yunanistan ile Girit,
Rodos, Samos ve Korfu gibi adaları gezmiş ve bu seyahatnameyi yaz-
mıştır.
d.
Anthony Dell, Isles of Greece, New York, tarihsiz [1924].
ix, 226 s, me-
tin dışında 24 fotoğraf, 26 x 20 cm, bez cildinde. Ege adalarının gözde
bir turizm merkezi olmadan önceki zamanlarına dair turistik izlenimler.
Kitapta Ege’nin incisi İzmir de bir bölümle temsil edilmektedir. Müzaye-
delerimizde ilk defa görülmektedir.
1.500
Ğ
€
650
286
[Başlangıcından itibaren Anadolu’daki Amerikan
misyonerleri (23 kitap)]
a.
Daviel O. Morton, Memoir of Rev. Levi Parsons, Late Missionary to
Palestine, in Three Parts. I. Containing Sketches of his Youth and Edu-
cation. II. Containing Sketches of his Missionary Labours in this Co-
untry. III. Containing Sketches of his Missionary Labours in Asia Minor
and Judea; together with an Account of his Last Sickness and Death.
Smith & Shute, Poultney (VT), 1824.
431 s, 18.3 x 11 cm, deri cildinde.
ABD’nin, 19. yüzyıl boyunca Osmanlı üzerindeki en önemli etkisi ise ABD
kökenli misyonlar aracılığıyla olmuştur. ABD her ne kadar 19. yüzyılda
sömürgeci faaliyetlerden uzak görünse de; gelecekteki sömürgecilik
planlarına yardımcı olmak için çalışmalarını misyonlar aracılığıyla ya-
pıyordu. Böylece Asya’daki sömürgeciliğinin de temellerini atıyordu. Bu
amaçla Osmanlı sınırlarında çalışmaya başlayan ilk misyon, “American
Board of Commissioners for Foreign Mission (ABCFM)” dir. 1810 yılında
Amerika’nın Boston şehrinde kurulun bu misyonun Anadolu’ya ayak ba-
san ilk öncüleri Levi Parsons ve Pliny Fisk adlı misyonerlerdir. 1820 yılın-
da İzmir’e gelen bu öncü misyonerler, buradan faaliyetlerinin ilk hedefi
olan “Kutsal Topraklara, Kudüs’e” hareket etmişlerdir. Bu misyonerleri
ABCFM’nin ünlü sekreteri Rufus Anderson ile Eli Smith, William Goodell,
William Schauffler, Elias Riggs, Cyrus Hamlin, Benjamin Schneider ve
H. G. O. Dwight’ın gezileri takip etmiştir. Bu keşif gezileri sonrasında
Osmanlı Devleti’nde hızlı bir teşkilatlanmaya girişen bu cemiyet, 1870
yılına kadar Osmanlı Devleti’nin hemen her tarafında açtığı okul, kilise,
hastahane, eczahane, yetimhane, misyoner evleri ile en etkili misyon
haline gelmiştir. Bu eser müzayedelerimizde ilk defa görülmektedir.
Blackmer 1259
b.
Alvan Bond, Memoir of the Rev. Pliny Fisk A. M., Late Missionary to
Palestine, from the American Board of Missions, Edinburgh, Waugh &
Innes, MDCCCXXIX [1829].
xv, [2], [18-] 399 s, 19.5 x 11.5 cm, döne-
minin sırtı bez, kapakları karton cildinde. Amerika’nın en güçlü misyo-
ner örgütü American Board 1819’da Hıristiyanlığın çıkış noktası olan
Ortadoğu’yu programına almıştı. Çünkü onlarca Protestan misyoner
örgütün ortak noktalarında Ortadoğu- özellikle de Anadolu ve Rume-
li- Amerika’nın en büyük misyoner örgütü olan American Board’a iha-
le edilmişti ve örgütün yirmisini yeni tamamlamış, belki de bıyıkları bile
terlememiş iki genç temsilci Pliny Fisk ve Levi Parsons, Şubat 1819’da
Amerikalı gemici Yankeler’in alkışları arasında İzmir rıhtımından Os-
manlı topraklarına ayak basıyorlardı. Andover Misyonerlik Koleji’nde
bu vazife için yıllarca eğitilen bu iki öncü misyonerin yapacakları ilk iş
ellerine verilen talimatta da açıkça belirtildiği gibi misyonerlik için yeni
alanlar, yeni tarlalar tesbit etmek, bir ön çalışma ile bölgedeki halkın
dinî, siyasî, sosyal, ekonomik ve ahlaki durumlarının bu faaliyete mü-
sait olup olmadığını Boston’a American Board’ın merkezine rapor et-
mekti. Alvan Bond eserinde Osmanlı ülkesine ayak basan ilk misyoner
olan Pliny Fisk’in (1792-1825) biyografisini kitaplaştırmaktadır. Black-
mer 596
c.
Horatio Southgate, Narrative of a Visit to the Syrian [Jacobite] Church
of Mesopotamia; with Statements and Reflections upon the Present
State of Christianity in Turkey and the Character and Prospects of the
Eastern Churches, New York, D. Appleton, MDCCCXLIV [1844].
xvi, [13-]
275 s, 1 katlanr harita, 19 x 12.5 cm, bez cildinde.. Horatio Southgate,
1836 yılında Türkiye, İran, Suriye ve Mısır’da daha ileri misyoner çalış-
maları için imkan olup olmadığını araştırmakla görevlendirilmişti. So-
uthgate raporlarında, toplumun geneline ulaşmak için öncelikle Doğu
Hıristiyanları üzerinde çalışma yapılmasını önermişti. Bu değerlendir-
meler üzerine 1837’de Yakın Doğu Misyonu kuruldu. Bu misyona bağlı
olarak İstanbul’da Rumlarla çalışmak üzere John J. Ropertson, Mardin’de
Süryani Kadimlerle çalışmak üzere Southgate görevlendirildi. Robertson
1842 yılında ailevi nedenlerle Amerika’ya dönmek zorunda kalınca, So-
uthgate onun yerine İstanbul’a gitti ve 1844’te İstanbul’un ilk Protestan
piskoposu oldu. Yazar Trabzon’da başlayan seyahatlerini Gümüşhane,
Sivas, kangal, Harput, Diyarbakır, Marfin üzerinden Musul’da nihayet-
lendirmekte, dönüş yolunda ise Tokat, Amasya ve Samsun’u gezmekte-
dir. Anadoluyu kuzey-güney ekseninde baştanbaşa kateden Southgate,
başta Ermeniler olmak üzere Süryaniler, Kaldeliler, Türkler, Türkmenler
vb tüm kavimleri dinî inançları, ibadethaneleri, yaşayışları ve günlük ha-
yatları ile anlatmaktadır.