90
ALòF ART
™SULTAN MUSTAFA I
(1617-1618 / 1622-1623)
Ferman
Dated AH 1032/AD 1622
88 x 43,5 cm
€
12.750 – 17.000
Seyh Cemaleddin Aksarayi collection
136
™SULTAN I. MUSTAFA (Deli)
(1617-1618 / 1622-1623)
.
Ferman
Hicri 1032 (M. 1622),ferman kâó d
üzerine is mürekkebi ile on sekiz sat r
divanî hatla kaleme al nm ï eserin tuóras
da is mürekkebi ile çekilmiïtir. Metin;
™Aksaray‘da ðeyh Cemaleddin Aksarayî ve
Muhiddin Aksarayî Hazretlerinin vak flar na
mutasarr f olan ðeyh Hamid‘in vefat
üzerine vazifelerinin ve haklar n n ðeyh
Hamid‘in halifesine verilmesi hakk ndad r.
òki kez tahta ç km ï ve birer y l tahtta
kalm ï, 15, Osmanl Padiïah ve 94.
òslâm Halifesi Sultan I. Mustafa‘n n çok
nadir görülen ferman , hat kalitesi ebad
ve kondisyonu itibariyle koleksiyonluk
bir eserdir.
88 x 43,5 cm.
¿
30.000 – 40.000
ðeyh Cemaleddin Aksarayî koleksiyonu.
.
Sultan I. Mustafa
(D. 1593 – Ö. 1639)
B
abas Sultan III. Mehmed’dir. I. Mustafa’n n annesinin ismi kesin olarak bilinmemek-
le beraber
Fûldane
Valide Sultan olduóu baz tarihçilerce rivâyet edilmiðtir. Osmanl
tarihinde ilk defa padiðahl ó n babadan oóula geçmesi kural n bozarak kardeðinin
arkas ndan tahta ç km ð olan padiðah olmas özellióini tað r. ôki ayr defa padiðahl k yap-
m ðt r. Kösem Sultan’ n, eði I. Ahmed’i etkileyerek kay nbiraderi I. Mustafa’n n hayatta
kalmas n saólad ó söylenir. Sultan I. Ahmed öldüóünde en büyük oólu (Mahfiruz Hadice
Sultan’dan doóma) II. Osman (Genç Osman) 13 yað nda olduóu için, hanedan n en k demli
erkek üyesi olmas bak m ndan, I. Mustafa’n n tahta ç kar lmas na karar verilmiðtir. Osmanl
Padiðahlar ’n n on beðincisi olan I. Mustafa, her ðehzade gibi iyi bir eóitim görmüðtür. Sultan
I. Mustafa aóabeyi Sultan I. Ahmed Han’ n vefat üzerine 22 Kas m 1617’de hanedan n en
yaðl mensubu olarak tahta geçmiðtir. I. Mustafa devlet meseleleri ile ilgilenmedióini ifade
ederek saltanat kabul etmediyse de bu hal, devlet erkân taraf ndan göz önüne al nmam ðt r.
Ancak gerçekten I. Mustafa devlet iðleri ile ilgilenmeyip, devlet iðlerini ehline teslim etmek
istemiðtir. Nitekim tahta ç kt ktan 96 gün sonra 26 ñubat 1618 günü tahttan indirilmið, yeri-
ne II. Osman geçmiðtir. Ancak yenilik taraftar olmayanlar n tahrikleri neticesinde isyan eden
yeniçerilerin 19 May s 1622’de II. Osman’ tahttan indirmeleri, Sultan Mustafa’n n yeniden
ikinci defa tahta ç kmas na yol açm ðt r. Bu s rada Sultan II. Osman Han’ n veziriazam Kara
Davut Paða taraf ndan ðehit ettirilmesi büyük kar ð kl klara sebep olmuðtur. I. Mustafa, Da-
vut Paða’y azletmið ancak isyanlar durmam ðt r. ôstanbul’daki kar ð kl klar ve Anadolu’da
meydana gelen isyanlar, Osmanl Devleti’nin bað nda devlet iðlerinden anlayan ve bunu
yapmak isteyen bir padiðah n bulunmas n gerekli k lm ðt r. ñeyhülislâm Yahya Efendi
ve devlet erkân , I. Mustafa’n n yerine IV. Murad’ n geçmesi konusunda karara varm ðt r.
I. Mustafa 1,5 y l daha hüküm sürdükten sonra ak l saól ó bozuk olduóu için 10 Eylül 1623
tarihinde ñeyhülislam’ n fetvas ile tekrar tahttan indirilmiðtir. Sultan I. Mustafa’n n kendi
erkek çocuóu olmam ð; çünkü ak l saól ó bozuk olduóu için hiçbir kad nla evlenememiðtir.
Yerine 11 yað ndaki dióer yeóeni ve Kösem Sultan’ n oólu olan IV. Murat geçirilmiðtir.
Sultan I. Mustafa tahttan indirildikten sonra 16 y l daha yaðam ð, 20 Ocak 1639 günü
Topkap Saray ’nda vefat etmiðtir. Ayasofya Camii’nde Roma döneminde vaftizhane olarak
kullan lan yap ya defnedilmiðtir.
SULTAN I. MUSTAFA (1593-1639)