22
ZÜHTÜ MÜRİDOĞLU
(1906-1992)
Heykelde soyut anlayışın Türkiye’deki ilk ve en önemli temsilcilerindendir. 1924 yı-
lında Sanayi-i Nefise Mektebi Resim Bölümü’ne giren Müritoğlu, bir yıl sonra Hey-
kel Bölümü’ne geçerek İhsan Özsoy’un öğrencisi olmuştur. 1928 yılında mezun
olduktan sonra Avrupa sınavını kazanarak Paris’e gitmiştir. 1929-32 arasında Pa-
ris Colarossi Akademisi’nin Heykel Bölümü’nde Marcel Gimond’un öğrencisi ol-
muş, Sarbonne’da estetik, Louvre Müzesi Okulu’nda sanat tarihi derslerini izlemiş-
tir. 1932’de Türkiye’ye dönen sanatçı bir süre akademide çalıştıktan sonra Samsun
Lisesi’ne öğretmen olarak atanmıştır. 1936’lı yıllarda D Grubu’nun kuruluş çalışma-
larına katılmış ve grup içinde etkin rol oynamıştır. Sanatçı, 1930-47 arasında figü-
ratif anlayışta heykeller gerçekleştirmiştir. Bu heykellerinde doğanın özüne bağ-
lı kalmış ve figürün doğal verilerini zorlamamıştır. Sanatçı, 1940’daki 2. Devlet Re-
sim ve Heykel Sergisi’nde Birincilik Ödülü’nü kazanmıştır. Müritoğlu yapıtlarında,
1940’ların ikinci yarısından başlayarak doğalcılık’tan soyuta doğru bir yöneliş izle-
nir. 1948 yılında yeniden Paris’e giden sanatçı bu yıllarda Avrupa sanatını etkisi al-
tına alan soyut anlayışı benimsemiş ve Türkiye’ye döndükten sonra ağaç dallarını
kullanarak figürü anımsatan soyut heykeller gerçekleştirmiştir. 1953’te Londra’da
Çağdaş Sanat Enstitüsü’nün düzenlediği “Bilinmeyen Siyasi Mahkûm” konulu ya-
rışmaya geometrik-soyut anlayışındaki yapıtlarından biriyle katılarak Dördüncülük
Ödülü’nü kazanmıştır. Sanatçının İstanbul Resim ve Heykel Müzesi’nde bulunan
“Erkek Başı”, “Uzanmış Çıplak”, “Halil Dikmen Başı” ve “Kadın Büstü” gibi ser-
best heykellerinin yanı sıra anıt-heykelleri de vardır. Bu çalışmalarından en önem-
lileri Ali Hadi Bara’yla birlikte gerçekleştirdiği “Beşiktaş, Barbaros Anıtı” ve “İnönü
Heykeli”; Anıtkabir giriş kulelerinde “Sulh ve İstiklâl” ve büyük merdivenin batı ka-
nadındaki “Başkomutanlık Meydan Savaşı” kabartmaları da bazılarıdır. Müritoğlu,
1977’de Sedat Simavi Vakfı Görsel Sanatlar Ödülü’nü Cevat Dereli ile birlikte al-
mıştır. 1981’de Atatürk Sanat Armağanı ile Kültür Bakanlığı Kültür ve Sanat Büyük
Ödülü’nü almıştır. Sanatçı ayrıca 1956’da Venedik, 1961’de ve 69’da Sao Paulo bi-
enallerine ve Paris’teki II., III. Ve IV. Uluslararası Çağdaş Heykel sergilerine katılmış-
tır. Ref: Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları)