21
ÂBİDİN DİNO
(1913-1993)
Yaşamındaki resim tutkusu lise yıllarında başlayan Dino, Robert Kolej’den ayrılarak
resim ve karikatüre yönelmiş, akademik bir resim öğrenimi görmeden gazete
ve dergi çalışmaları sırasında bir yandan da resim yapmıştır. Karikatürleri ilk kez,
1930’da “Yarın” gazetesinde, yazıları ise 1931’de Fikret Adil’in “Artist” dergisinde
yayımlanmaya başlamıştır. Abidin Dino bu yıllarda, Nâzım Hikmet’in “Sesini
Kaybeden Şehir” ve “Bir Ölü Evi” adlı kitaplarının da bulunduğu çok sayıda kitabı
resimlemiş ve kapak resimleri yapmıştır. 1937 yılında Londra ve Paris’e giderek bu
kentlerde sanat araştırmaları yapmıştır ve dönemin ünlü sanatçılarıyla tanınmıştır.
1938’de Türkiye’ye dönünce Güzel Sanatlara Akademisi’nde Lévy’nin öğrencileri
arasında yeni bir resim hareketinin başladığını fark etmiş ve 1933’ten bu yana
üyesi olduğu D Grubu’ndan ayrılarak Selim Turan, Nuri İyem ve Avni Arbaş’ın
başlattığı bu eğilim içinde yer almıştır. Sonradan Yeniler Grubu olarak anılan bu
topluluk Türkiye’de ilk kez toplumsal sorunları yansıtan eleştirisel resimlere ağırlık
vermiştir. 1939 New York Dünya Sergisi’ndeki Türk Pavyon’unu düzenlenmesi
çalışmalarına katılan Dino, aynı dönemde Cumhuriyet Halk Partisi’nin yürüttüğü
yurt gezileri programı doğrultusunda Balıkesir’e gitmiştir. 1941 yılında siyasal
içerikli resimlere ağırlık veren sanatçı, kardeşi Arif Dino ile birlikte büyük boyutlu
kompozisyonlar yapmıştır. II. Dünya Savaşı’ndan sonra esinlenen bu resimler soyut
ve somut anlayışın çatıştığı anlatımlardır. 1952 yılında sanatçı Paris’e yerleşmiştir.
1955 yılından başlayarak destansı resim dizileri üzerinde yoğunlaşmaya başlayarak
“İşkenceler”, “Atom Korkusu”, “Uzun Yürüyüş” gibi yapıtlarını gerçekleştirmiştir.
1956’dan başlayarak yaptığı “Vazoda Çiçek” dizisinde yalın simgesel bir anlatım
soyut duyarlılıkla ele alınmıştır. Dino, “El”ler dizisine de aynı yıllarda başlamıştır.
1961’de “Açı” adını verdiği dizileriyle soyut resme ağırlık veren sanatçı, 1980’lerde
düşsel ya da gerçek kentlerde ada resimleri gerçekleştirmiştir. Dino, Paris’te
Türk yazarlarının kitaplarına illüstrasyonlar yapmış, 1953’te Pertev Naili Bortav’ın
Wolfram Eberhard ile birlikte hazırladığı Typen Türkischer Volksmarchen’ini (Türk
Halk Masallarının Tipleri), 1968’de Nâzım Hikmet’in “Kuvâ-yı Milliye Destanı” nı,
1979’da da Yaşar Kemal’in “Deniz Küstü” adlı kitabını resimlemiştir. Soyut anlatımı
ön plana alan resimleri, heykelleri, illüstrasyonları ve karikatürleri sanatçının
toplumsal sorunları öznel yaklaşımıyla beslemiştir. Abidin Dino’ya 1991’de
Plastik Sanatlar Derneği tarafından Onur Ödülü verilmiştir. (Ref: Eczacıbaşı Sanat
Ansiklopedisi, Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları)