olduğunu yazar. Yıldız Sarayı’nda açılan Casino’ya gider, Osmanlı döne-
mindeki ihtişamından eser kalmayan Boğaziçi’nin kiralık ve satılıkevlerle
dolu olduğunu görür. Cumhuriyet’in ülkeye, şehre ve insanların kültürel
ve sosyal hayatlarına getirdiği değişimlerden söz eder. Bennet’in kitabı
Cumhuriyet’in ilk beş yılında meydana gelen değişimlere getirdiği çar-
pıcı tespit ve yorumlarla dikkat çeken nadir ve sıra dışı bir kitaptır.
f.
Dr. and Mrs. Hudson, Happy Memories of a Visit to Constantinople.
Taken by Dr. and Mrs. Hudson in 1889, Scarborough, 1934.
30 s, 25 x
18.5 cm, karton cildinde. Yazarları tarafından sınırlı sayıda ve özel ola-
rak bastırılmış, dar bir çevrede dağıtılmış çok nadir bir seyahatname.
Kimlikleri hakkında bilgi sahibi olamadığımız yazarlar İstanbul’un tarihi
ve turistik yerlerine ait izlenimlerini naklediyor. Müzayedelerimizde ilk
defa görülmektedir.
Library of Congress
’de kaydı yoktur.
3.000
Ğ
€
1.300
94
[Osmanlı tarihi ile alakalı İngilizce eserler
(11 kitap)]
a.
Leopold [von] Ranke, the Ottoman and the Spanish Empires in the
Sixteen and Seventeenth Centuries, Whittaker, London, MDCCCXLI-
II [1843].
113 s, 16 x 24 cm, Almanca’dan çeviren Walter K. Kelly, kağıt
kapağında. Leopold von Ranke (1795-1886) Alman tarihçi ve yazardır.
Müzayedeye sunduğumuz eserde 16. ve 17. yüzyıllarda Osmanlı ve İs-
panya imparatorluklarından bahsedilmektedir.
b.
J[ohn]. R[eynell]. Morell, Turkey, Past and Present, its History, Topog-
raphy & Resources. Geo. Routledge & Co., London, 1854.
180 s, 1 katla-
nır harita, 9.8 x 15.6 cm, modern deri cildinde. Morell, kitabında Osman-
lı İmparatorluğunun kuruluşunu, savaşları, padişahları, reformları ve fe-
tihleri ele almıştır. Bu eserde İmparatorluğun idare şekli, ordusu, sınırla-
rı içerisinde yaşayan Müslüman, Rum, ve Ermenilerin dinî inanç ve uy-
gulamaları, gelenekleri detayları ile incelenmiş, ülkenin topoğrafyası, si-
yasal ve demografik yapısı listelerle sunulmuştur. Bir başka kısımda ise
Türkçe gramerin yapısına kısaca değinilmiş ve gündelik hayatta sık kul-
lanılan kelimeleri içeren bir liste verilmiştir. Atabey 834
c.
J[erome]. v[an]. C[rowninshield]. Smith, Turkey and the Turks, James
French, Boston, D. Appleton, New York, Lippincott, Grambo, Philadelp-
hia, 1854
(1. baskı). x, [11-] 320, [1] s, metin dışında 1 levha (ferman),
20 x 13 cm, bez cildinde. Jerome Van Crowninshield Smith, bir tıp dok-
torudur. Tıp ve tabiat tarihi ile ilgili araştırmaları vardır. 1850-51 yılla-
rı arasında Mısır ve Filistin’i gezmiştir. Bu seyahati sırasında Osmanlı ül-
kesini yakından tanımış, İstanbul ve Anadolu’yu da dolaşmıştır. Seyaha-
tinin bu kısmını ayrı bir kitap halinde yayımlamıştır. Müzayedeye sunu-
lan yukarıdaki eser, Smith’in Türkiye, İstanbul ve Türk yaşamı üzerine iz-
lenimlerini anlattığı kitaptır. Eser, Türklerin karakteri, Osmanlı haneda-
nı, devlet görevlileri, Sultan’ın haremi, Saray, camiler, çeşmeler, hasta-
neler, dinî örgütlenme, İstanbul âdetleri gibi başlıklar altında incelediği
Osmanlı ülkesinin ve özellikle saltanat şehri İstanbul’un batılılaşma ha-
reketlerinin hemen ertesindeki durumunu günlük yaşamın içinden yan-
sıtan birinci elden tanıklıklarla örülüdür. Blackmer 1559
d.
Alfred de Bessé, the Turkish Empire; its Historical Statistical, and Reli-
gious Condition; also its manners customs, etc., Lindsay & Blakiston, Phi-
ladelphia, 1854.
xiii, 216 s, 2 tam sayfa gravür, 11.5 x 18 cm, bez cil-
dinde. Orijinali Almanca basılan kitap bu kitap, Edward Joy Morris ta-
rafından 4. Almanca baskıdan İngilizce’ye çevrilmiştir. Kitabın Fransızca
ve İtalyanca çevirileri de olduğundan döneminde oldukça ilgi çekmiş bir
kitap olduğu anlaşılmaktadır. Besse’nin kitabı
Inquirer
,
Bulletin
,
Evening
Post
gibi döneminin gazete ve dergilerde çıkan tanıtım yazılarında bü-
yük övgü almıştır. Bessé İstanbul’da görevli bir diplomattı. Kitap Osman-
lı İmparatorluğu’nun dinî, siyasî, askerî, sosyal durumuna ve coğrafi ya-
yılımı ile doğal kaynaklarına ilişkin bilgiler verir. İlk bölümde başta Sultan
Abdülmecid olmak üzere o dönemde imparatorluğu yöneten sadrazam
ve nazırların kısa biyografilerine yer verilmiştir. Sonraki bölümlerde sıra-
sıyla imparatorluğun İstanbul’un fethine kadarki tarihi, fetihten Karlofça
antlaşmasına kadarki tarih, Karlofça antlaşmasından sonraki tarih, siyasî
ve dinî koşullar ile âdet ve gelenekler, imparatorluğun fiziki açıdan tasviri
(belli başlı şehirler, kaleler, askerî tarihle bağlantılı yerler). Kitabın sonunda
4 ek bölüme yer verilmiştir. Kitap, Osmanlının gerilemesinin nedenlerini
bütün açıklığı ile ortaya koymaktadır. Orijinal Almanca metin, bu İngiliz-
ce çeviride Morris’in kişisel notları ve Jouannin, van Gaver ve Lacroix gibi
kaynaklardan yaptığı ilavelerle kayda değer bir şekilde gelişmiştir. Morris
1837-1838 arasında Akdeniz’i gezmişti. ABD’nin Napoli elçiliğinde (1850-
1853) ve İstanbul’daki büyükelçiliğinde (1861-1870) görevliydi. Morris’in
gezilerine yer verdiği seyahatnamesi ise 1842 tarihlidir. Blackmer 130
e.
T[homas]. Milner, the Turkish Empire: the Sultans, the Territory,
and the People, the Religious Tract Society, London, [1876].
315,
[1] s, 1 katlanır harita, 18.8 x 13 cm, bez cildinde. Kitapta Osmanlı
İmparatorluğu’nun genel bir tarihi, İstanbul’un özellikleri, imparatorlu-
ğa bağlı ülkeler, halklar ve üretimi yapılan ürünler ele alınmaktadır. Bu
kitabın anonim olarak basılmış bir baskısı da vardır.
f.
Vahan Cardashian, the Otoman Empire of the Twentieth Century, Al-
bany, 1908.
xiii, 195 s, 13 levha, 19 x 12 cm, bez cildinde. Vahan Car-
dashian (1882?-1933) Kayseri doğumludur. Yale’de hukuk eğitimi aldı.
Ermenistan’ın Amerika konsolosu Armen Karo ile birlikte çalıştı. New
York’ta avukatlık yaptı. 1911-1915 arasında New York’daki Osmanlı el-
çiliğinde diplomat olarak çalıştı. Annesi ve kızkardeşinin Anadolu’daki
Ermeni tehciri kurbanları arasında bulunduklarını öğrenince 1915’te
görevini bıraktı. Bundan sonraki hayatında bağımsız bir Ermeni devleti
kurmak için aktif olarak çalıştı. Anadolu’dan Amerika’ya göç eden Erme-
nilerin arasında çok tanınmış bir isimdi. Bu kitap İslamiyet ve modern
uygarlığa etkileri, Osmanlı İmparatorluğu ve Avrupa ile ilişkileri, Doğu
Sorunu, 2. Abdülhamid ve yönetimi, Türkiye ve halkları, Ermenistan ve
Ermeniler, Ermeni sorunu ve ABD-Türkiye başlığını taşıyan bölümlerden
oluşmaktadır. Ermenice, Türkçe ve Fransızca’ya vakıf olan on yaşındaki
Anadolulu Ermeni kızını, Ermeni anne-babadan doğan ünlü deniz ressa-
mı Ayvazovski’yi ve ilköğretim çağındaki Ermeni çocuklarını toplu halde
gösteren fotoğraflar kayda değerdir.
g.
[George Shaw-Lefevre] Lord Eversley, the Turkish Empire, its Growth
and Decay, T. Fisher Unwin Ltd., London, 1917.
392 s, 1 resim, 3 renkli ve
katlanır harita, 22 x 14 cm, bez cildinde. Osmanlı tarihinin kronolojik bir
tarihçesini sunan yazar, 1. bölümde Osman’dan başlayarak Kanuni son-
rası Sokullu dönemine kadar olan kuruluş ve yükseliş devrini, 2. bölüm-
de ise 1914 yılına Jön Türkler’e kadar gelen dönemi anlatmaktadır. Ki-
tapta Osmanlının kuruluş yükseliş ve son dönemdeki sınırlarını gösterir
3 harita bulunmaktadır. 1855 ve 1857 yıllarında iki kez İstanbul’a gelen
George Shaw-Lefevre (1831-1928) Balkanları da dolaşmış ve Osmanlı-
nın bir anlamda kuşbakışı tarihini çizmiştir.
h.
W[illiam]. E[dward]. D[avid]. Allen, the Turks in Europe, John Murray,
London, 1919.
xii, 256 s, 2 harita,
yazarından ithaflı ve imzalı,
22 x 14
cm, bez cildinde. William Edward David Allen (1901-1973) İngiliz bilimin-
sanı, dışişleri memuru, politikacı ve işadamıdır. Aynı zamanda iyi bir Gü-
ney Kafkasya tarihçisi olarak da bilinir. 2. Dünya Savaşı öncesinde bir çok
yere seyahat etmiş, özellikle Anadolu ve Kafkas halklarının tarihi üzerine
kapsamlı araştırmalar yapmıştır. Yazar bu kitabında Osmanlıların Sultan